DE FINSE WONING VAN
DREISCHOR
Op Schouwen-Duiveland werden na de ramp
heel veel geschenkwoningen gebouwd. De
meeste zijn afkomstig uit Zweden, Noorwegen
en Denemarken. Finland schonk ook woningen
voor het getroffen gebied, dertien in het totaal.
Deze staan in Nieuwe-Tonge, aan het
Finlandplein. Nergens op de Rode Kruislijsten
over hulpverlening na de ramp is een vermelding
te vinden van een Fins huis in Dreischor, maar
toch staat dit er. Welke geschiedenis gaat er
achter deze bijzondere woning schuil?
Een geschenk uit Finland
Halverwege maart 1953 ontving de gemeente
Dreischor een brief van de gemeente
Amsterdam. Onze hoofdstad heeft in de tijd vlak
na de ramp enorm veel gedaan voor Schouwen-
Duiveland. In de brief ging het over een woning
in bouwpakketvorm, die door de arbeiders van
de fabriek firma August Eklöf te Borga (AEB) zou
worden geschonken. Borga heet ook wel Porvoo,
het ligt in een Zweeds sprekend gedeelte van
Finland. Borga oftewel Porvoo is een van de
mooiste plaatsen van Finland. De havenstad ten
oosten van Helsinki aan de Finse golf, telt tegen
woordig ongeveer 45.000 inwoners. De firma
Eklöf was in de twintigste eeuw een van de
grootste ondernemers uit de streek. In 1864
startte de 27-jarige Fredrik August Eklöf een
smederij, die onder zijn leiding uitgroeide tot
een bedrijf met zeven vestigingen, waartoe
zagerijen, een houthandel, een lijsten- en een
cellulosefabriek behoorde. Twee jaar voor zijn
dood in 1912, werd het bedrijf omgezet in een
NV met 49 aandeelhouders. In 1966 verdween
de naam Eklöf, toen het bedrijf verkocht werd
aan Oy Tampella AB. Rond 1950 telde AEB 710
arbeiders en 169 kantoorpersoneelsleden. Men
hoorde van de afschuwelijke gebeurtenissen in
het zuidwestelijke deel van Nederland en zette
spontaan een actie op touw. Het initiatief ging
waarschijnlijk uit van Nils Nordman, een voor
man van Borga Mekaniska Verkstad. Hij ont
vouwde het plan om binnen het bedrijf geld in
te zamelen om zo hulp te bieden. Hoewel
directeur Birger Eklöf in zijn hart dacht dat het
vast geen haalbare kaart zou zijn, steunde hij het
plan toch. En wat bleek? Het idee sloeg gewel
dig aan, iedereen gaf gul. Omgerekend gaf men
gemiddeld 2,6 uurloon. In aanmerking genomen
dat de doorsnee Fin het in die tijd vast niet beter
had dan de dito Nederlander, was dit een heel
goed resultaat. Waaruit zou de hulp bestaan?
Ook dat werd snel beslist. De firma AEB had ook
belangen in het bedrijf Puutalo Oy. Dit was een
samenwerkingsverband tussen enige houthande
laren en timmerbedrijven, die geprefabriceerde
houten woningen maakte, speciaal voor de
markt in de Sovjet-Unie. In het magazijn van
dit bedrijf was een compleet huis aanwezig,
geschikt voor dit doel. Het was van het type dat
de naam droeg 'Erajarvi' en het bevatte een hal,
keuken, kamer en twee slaapkamers. In de huis
kamer was plaats voor een kachel, dat zou voor
Holland wel voldoende verwarming zijn. Een
belangrijk vertrek ontbrak, het toilet. Dit was
geen kwestie van vergeten, in Scandinavië komt
het veel voor dat men vlak naast het huis een
klein gebouwtje plaatst met daarin sauna, wc en
een schuurtje. Maar binnenshuis was er gelukkig
plaats genoeg. In het pakket werd ook een
aquarel ingesloten van de Finse schilder Frans
Nyborg, waarschijnlijk een stadsgezicht van
Borga.
Het stoomschip Virgo dat het bouwpakket
van de Dreischorse woning naar Nederland
heeft vervoerd (part, coll.)
3