vrijwilligers met een rood-gele armband u indien
gewenst volop informatie over de kathedraal zul
len geven.
De splitsing tussen de Noordelijke en Zuidelijke
Nederlanden vond in de zestiende eeuw plaats,
toen Philips II, graaf van Holland en Zeeland en
tevens hertog van Brabant, afgezworen werd.
's-Hertogenbosch werd verschillende keren
belegerd, maar dankzij de sterke en moderne
vestingwallen en ravelijnen niet ingenomen.
Aan de zijkant van de stad ligt de Citadel, een
van de vestingwerken van weieer, tegenwoordig
het Rijksarchief in Noord-Brabant. We willen er
een bezoek brengen onder leiding van de
Stichting Vrienden van Den Bosch en het verhaal
van de in zeventiende eeuw moderne
verdedigingwerken van een zustervereniging
horen. Prins Frederik Hendrik had het beleg rond
de stad geslagen, maar het vlotte niet erg. De
enorme moerassen die de stad omringden, droe
gen zeker bij tot de onneembaarheid van de ves
tingstad. Nadat Piet Hein de zilvervloot had vero
verd op de vijand, werden met behulp van talloze
windmolens door Leeghwater de moerassen
drooggepompt en prins Frederik Hendrik van
Oranje-Nassau kon de stad innemen. Om dit
stoute stukje werd hij de 'Stedendwinger"
genoemd. Dit betekende dat er in dat jaar 1629
een eind kwam aan de bloei van de stad. Noord-
Brabant werd voortaan door de Staten-Generaal
vanuit 's-Gravenhage bestuurd. Pas in de negen
tiende eeuw krabbelde 's-Hertogenbosch er weer
bovenop met de vestiging van industrie.
Als je naar Den Bosch gaat, moetje natuurlijk
Zoete Lieve Gerritje zien, die zal betalen Vanuit
de lage bootjes op het riviertje de Binnendieze
krijgen we een heel aparte kijk op de onderkant
van het drukke stadsgewoel. De ene rondvaart
voert ons tot in de diepste en duisterste krochten
van de vestingwerken (vestingroute), de andere is
meer cultuurhistorisch onder huizen en langs
kunstwerken; diverse Bossche kunstenaars heb
ben zich verplaatst in het leven en de gedachten
van Middeleeuwse kunstenaars en dat langs de
route verbeeld.
Het Noord-Brabants Museum is gevestigd in het
stadspaleis waar vanaf 1820 tot 1983 de gouver
neur des konings ofwel de commissaris van de
koning(in) zetelde. In het museum vindt u onder
meer een maquette van de bovenbeschreven
belegering door prins Frederik Hendrik. In het
museum is een rijke collectie over de archeologie
van de vaak belegerde stad te zien, opgedolven
uit de stadsgrachten en de Binnendieze. Er zijn
interessante schilderijen van volgelingen van
Rubens als Theodoor van Thulden. Ook van Pieter
Bruegel is er een paar fraaie zowel authentieke
schilderijen als in kopie te zien. Bij mooi weer is
de beeldentuin zeer verrassend.
Kortom een interessante excursie naar een boei
ende, historische stad.
drs. R F. Vleugel
De Citadel van 's-Hertogenbosch vanuit de lucht (foto collectie Rijksarchief in Noord-Brabant)
16
