zijn werkzame leven als schilder van afzethekken
bij een aannemersbedrijf in Bruinisse. Veel genoegen
vond hij in het gezelschap van de varende dorps
genoten, die in hèm een eigenzinnig man met het
voor Bruinisse spreekwoordelijke droge gevoel
voor humor troffen. Met zijn broer Joost Hoek
deelde hij de passie voor het schip in de schilder
kunst, door vader Jan Hoek in hun jeugd ontstoken;
hij als schilder van het scheepsportret en Joost als
beschouwer ervan.
Omstreeks zijn tachtigste verjaardag, verhuisde hij
naar zorgcentrum 'In 't Opper' te Bruinisse, waar
hij in juli 1991 op 88-jarige leeftijd is overleden.
Maritieme erfenis
Een aardige hoeveelheid schilderijen en tekeningen
van Jan en Piet Hoek heeft de tand des tijds
getrotseerd, en kan tot oktober worden bekeken op
de zolder van het Visserijmuseum Bruinisse. Bij de
voorbereiding van het schrijven van deze tekst is
geprobeerd in de provincie vergelijkbaar werk van
tijdgenoten op te sporen. De beide volkskunste
naars hadden mogelijk een Zeeuwse traditie
voortgezet! Er is naar literatuur gezocht, en aan
medewerkers van de musea in Zierikzee, het
MuZEEum in Vlissingen, het Visserijmuseum in
Breskens is gevraagd of zij vergelijkbaar werk ken
nen, Daarnaast werd nog geïnformeerd bij de al
meer dan dertig jaar aan de Zierikzeese
Krepelstraat werkzame lijstenmaker Zwart, of hem
namen bekend zijn van Zeeuwse tijdgenoten die
scheepsportretten in de categorie volkskunst
maakten. Echter, tijdens het onderzoek is niets
gebleken over andere volkskunstenaars met ver
gelijkbaar traditioneel maritiem werk in Zeeland
c.q. op Schouwen-Duiveland." Hoogstwaarschijn
lijk zijn in Zeeland zulke personen niet werkzaam
geweest. Dat zou ook een verklaring kunnen zijn
voor het feit dat destijds in Café Legemaate te
Zierikzee diverse scheepsportretten van Bruënaar
Jan Hoek hebben gehangen, en de muren van
café De Biet (vroegere café De Gekroonde
Suikerbiet) aldaar door diezelfde Bruënaar waren
gedecoreerd.
Piet en zijn vader Jan Hoek hebben, naar mag
worden aangenomen, door het beschilderen van
onder meer stukken karton en hout met scheeps
portretten, onbedoeld hun woonplaats Bruinisse
toch nog een maritieme volkskunsttraditie gege
ven. De voortbrengselen van een traditie die in
Zeeland niet lijkt te hebben bestaan: het geza
menlijke werk van twee schilderende generaties
van een familie Hoek!
Sander den Haan
Noten
1 De tekst is een bewerking van de speech bij de
opening van het seizoen van openstelling van
het Visserijmuseum en de Oudheidskamer te
Bruinisse op 27 mei 2005. Voor meer informa
tie: [Sander den Haan, Jan Jumelet en Adri
Vane], 'Catalogus tentoonstelling volkskunste
naar Pieter Hoek, Visserijmuseum te Bruinisse
mei - september 2005' (Stichting Musea
Bruinisse).
2 S. W. M. A. den Haan (ed.), 'Prenez courage.
Autobiografie van Melchior Hoek, luitenant in
de Grande Armée tijdens de Russische veld
tocht (1799) 1812 (1852)', in: L. A. F. Barjesteh
van Waalwijk van Doorn en J. F. van Rooyen
(red.), Tussen vrijheidsboom en oranjewimpel.
Bijdragen tot de geschiedenis van de periode
1795-1813, Rotterdam 1995 pag. 562-637.
Genoemde Melchior Hoek (Leeuwarden 1786 -
Kampen 1869), (Frans) chevalier, was de
(over)grootvader van vaderszijde van de
Bruinisser volkskunstenaars Hoek.
3 Idem, 'Stamreeks Gay(c)kema (Gaykama).
Leest, hamer en schilderspalet', in: J. Bos-Bliek,
J. van Egmond, S. W. M. A. den Haan e.a.
(red.), Onze voorouders II. Kwartierstaten en
stamreeksen van leden van de Nederlandse
Genealogische Vereniging, Leiden 1992 (pag.
80-110). Een lid van de familie van moeder
Johanna Chr. A. Gaykema was de geboren
Velsense Jannetje Gaykema, echtgenote van de
kunstschilder en tekenleraar Jan Striening
Jansz. (1827-1903). Striening vervaardigde in
of omstreeks het jaar 1900 diverse aquarellen
en een potloodtekening van Zierikzeese bouw
werken, die berusten in de collectie Zelandia
lllustrata van het Koninklijk Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen (Zeeuws
Archief). Tot haar familiekring behoorde ook
de Leidse huis- en rijtuigschilder en amateur
kunstschilder Frangois Berrier Orgert Muller
(Goes 1870 - Amersfoort 1960), echtgenoot
van Maria Elisabeth Gaykema.
20
