HERINNERING AAN DE BUITENTUINEN VAN ZIERIKZEE Vooral in de binnenstad van Zierikzee spettert haar rijke historie je tegemoet, om het zo maar eens uit te drukken. De erfenis van onze voor ouders is tot in onze tijd overal zichtbaar, en zorgt op vele plaatsen voor de bijzondere charme van het samengaan van oud en nieuw; van het lekker langzaam gegroeid zijn. Regelmatig en veelal met historisch besef werd er aangepast aan de eisen van de tijd. Zo konden plekken ontstaan met een bijzondere sfeer, waar het verleden nog heden ten dage op een hele prettige manier voelbaar is gebleven. Zo'n locatie bevindt zich in het noordoostelijk deel van de Zierikzeese binnenstad, in het gebied tussen de Driekoningenlaan en de Touwbaan. Ooit lag daar het Driekoningenklooster, met boomgaard en groenten- en kruidentuin, waar het (klein)vee rondscharrelde. Na de Reformatie, toen de kloosterzusters de gebouwen verlaten hadden, moeten gegoede Zierkzeeënaars hun kans schoon hebben gezien om daar buitentuinen te stichten. Genietend van frisse lucht en ruimte, het groen en waarschijnlijk tevens profiterend van de aanwezigheid van muurwerk voor leifruit, brachten zij daar hun vrije tijd door. Ook werden buiten de stadsgrachten twee complexen van buitentuinen gesticht aan de west- en zuidkant. Het complex aan de westkant - buiten de Westpoort - droeg reeds in de zeventiende eeuw de naam 't Paradijs. In die periode kan ook het Lange Pad (vroeger in het dagelijks taalgebruik als 'de Lange Pad' aangeduid) zijn aangelegd, dat van het Jannewekken in noordelijke richting naar de Touwbaan loopt. Immers, de buitentuinen moesten goed bereikbaar zijn. Misschien lieten 'de joffers' zich wel per rijtuig, door de toegangs poort aan het Jannewekken, naar hun tuin bren gen! Zoals de kloosterzusters hadden gedaan, werd er weer fruit en groenten geteeld. In de achttiende eeuw heeft een van de tuinbezitters zelfs een grote vijver gegraven. Wie weet hielden de tuiniers aan het Lange Pad wel onderlinge wedstrijden wie de eerste doperwten van het sei zoen wist te oogsten! Oudste bouwwerk Een van de oudste overgebleven bouwwerken uit dit tuinenverleden is de theekoepel, die nu onder deel uitmaakt van het woonhuis aan het Lange Pad. Het bestaan van dit bouwwerk is niet alge meen bekend. In Zierikzee zoals het was (1970) wordt zelfs gezegd dat de verdwenen koe pel van de in Amerika rijk geworden familie Smits de laatste van het gebied was! Samen met de koepel op de hoek van het Karsteil en de Nieuwe Haven, is dit bouwwerk een van de slechts twee overgebleven achttiende-eeuwse theekoepels van de stad. De Zierikzeese buitentuinen waarop deze kleine gebouwen stonden, zijn een soort 'mini- buitenplaatsen' voor de inwoners van Zierikzee die zich iets extra's konden permitteren, vaak in plaats van landstede of buitenplaats in Noordgouwe of elders op het platteland. Nadat de huidige bewoners het pand aan het Lange Pad hadden betrokken, lieten ze de niet- authentieke dakkapellen van het bouwwerk ver wijderen. Omgeven door veel groen en open ruimte en aan de rand van de binnenstad, ervaren ze de bijzondere, historische locatie dagelijks als uniek extra wooncomfort. Behalve de theekoepel bevindt zich op hun terrein nog een deel van een oude tuinmuur, die nog uit de tijd van het Driekoningenklooster kan stammen. Groeiden ooit de leiperen van de nonnen tegen deze muur? Gelukkig is er in de loop van de tijd steeds zorg vuldig omgegaan met het open karakter van dit stadsdeel. Zo staat er in een verkoopakte van rond 1900 de bepaling ten aanzien van het terrein van de overtuinen van de huizen aan de Driekoningenlaan, dat dit nooit bebouwd mag worden. De twintigste-eeuwse bebouwing aan de Touwbaan is, op één uitzondering na, geheel in een lage 'bungalowstijl' gehouden. Schouwenoord De villa Schouwenoord aan de Touwbaan werd omstreeks 1900 gebouwd: een imposant woon huis omgeven door een grote tuin, die aan de achterzijde ooit werd begrensd door een sloot langs het Lange Pad. In de tuin heeft in de eerste 25

Tijdschriftenbank Zeeland

Stad en lande | 2005 | | pagina 27