EEN HONDERDJARIG HUIS TE NIEUWERKERK
Wim Kesteloo
Hef is honderd jaar geleden als de jonge Nico van Westen de "eerste steen" mag leggen van een nieuw huis
voor zijn tante Klaasje Zeijler-van Westen aan de Provinciale Straatweg 181, nu Ooststraat 5, op
Nieuwerkerk. Over het wel en wee van dat huis gaat deze bijdrage.
De Oagte
Zo'n 800 jaar geleden, als het dorp Nieuwerkerk
in de Vierbannen al bestaat, maar voordat het
Oud-Nieuwland tussen Nieuwerkerk en Ooster-
land wordt ingepolderd, is het perceel waarschijn
lijk niets anders dan een stuk schor dat schuin
afloopt naar de Zweene, een geul aan de oostkant
van "de Oagte" of tegenwoordige Stekelstraat en
de "Molenberg". De naam "Oagte" verwijst naar
een verhoging die aansluit op de Plattedijk en de
Rolleklootsedijk en daarmee tezamen de oost
grens van het dorp vormt. Pas na de inpoldering
van het "Oude-Nieuwland" rond 1300 loopt het
perceel niet meer onder water en kan het gebruikt
worden als tuin of boomgaard.
In de achttiende eeuw wordt de Ooststraat soms
beschreven als "de weg naar de Brouwerij", en
later als "de Straete" of "Straepad". Tot ongeveer
1850 is er niet gebouwd langs deze laagliggende
straat, want de inwoners van Nieuwerkerk wonen
liever hoger en droger.
Van de ene smid naar de andere
In 1730 hoort de grond bij een stuk land van
ongeveer 7150 m2, genaamd "het Appelboom
weitje" in de 1e mate nummer 3 van Oud-
Nieuwland. De eigenaar is Matthijs Pauw, die het
laat beboeren door Willem Bal. In 1832 treffen we
een weduwe Bal als eigenaresse aan, en er heeft
zich een wijziging voor gedaan: een deel van het
perceel is afgesplitst als tuin voor de smid van wat
tegenwoordig Ooststraat 1 is.
Deze smid -Johannes Blom- verkoopt de tuin
volgens een akte uit 1808 voor 42 gulden
aan Joshua van Beek, een buurman en concur
rent of collega-smid, die in de-inmiddels
(foto privé coll. auteur)
12