INTERVIEW MET HENK VAN DER DOE
Joop den Boer
Woensdag 5 sept. 2007, 9.30 uur. We zijn in de
Oude Haven, aan boord van de "Mijn Genoegen",
Bram Verluis heeft koffie gezet. We kunnen starten.
"Er zijn niet veel mensen die zo lang gevaren heb
ben als ik. Je moet weten dat ik aan boord geboren
en opgegroeid ben: dan heb je meteen al 'n jaar of
16 tot 20 voorsprong op degenen die aan de wal
opgroeien en pas na hun schooltijd gaan varen.
Je had als kind in die tijd lang niet de overweldi
gende hoeveelheid informatie die kinderen nu
krijgen via tv en computers, daarom weet ik nog
veel uit die tijd. Zo herinner ik me nog een ver
schrikkelijk onweer en een berg wind, en ook de
mensen die toen van belang waren zoals bevrach
ters en havenmeesters. Je kende iedere werkman
aan de havenkant en alle schepen. In dat wereld
je ben ik opgegroeid.
ik weet dat de oorlog uitbrak, en dat komt
omdat ik op 10 mei jarig ben. Op zo'n dag krijg je
altijd wat maar dat ging nu een beetje anders,
omdat iedereen naar de lucht stond te kijken en
zag dat 't oorlog was. Wat mijn verjaardagscadeau
was? Nou, de Nederlanders staken de Valk, de
Fier en de Arend in de brand, die lieten ze zinken.
Ze lagen te zinken in 't Havenkanaal, tegenover
waar nu de Bruine Vloot ligt en als verjaardags
cadeau mocht ik naar de brandende Valk gaan kij
ken. M'n vader zei dat ik onder die hoge boom
moest gaan staan "want anders zien de vlieg
tuigen je" en zodoende mocht ik kijken naar het
zinken van de schepen. Je kon bij laag water de
dekken boven water zien.
Wij lagen daar met ons schip in de haven, geladen
met aardappels en ook bij ons kwam iemand aan
boord, die zei dat we van boord moesten en dat
ze het schip zouden laten zinken. Maar m'n vader
pakte een broodmes en zei "Nu moet jij eens over
die loopplank komen dan zal me toch eerst dood
moeten schieten voordat je mijn spulletje in de
brand kan steken want zo gaat dat niet". En ze
deden het niet, ze gingen verder. M'n vader heeft
daar later spijt van gehad want toen was er in
Nederland nog van alles en al die gezonken sche
pen werden met de beste materialen hersteld,
beter dan ons schip was, ja, daar had hij spijt van.
Maar goed, toen met de capitulatie was de oor
log voorlopig voorbij en moesten die gezonken
schepen in de haven gelicht worden, o.a.
De Tijdstroom van Hage in St. Maartensdijk. Wij
hebben daar met ons schip ook nog aan meege
holpen, samen met 3 vissersschepen. Dat schip
lag bij de ponton, en wij deden met laag water de
ankerkettingen rond de bolders van dat gezonken
schip en trokken het met het komen van de vloed
mee naar boven. Die 4 schepen hingen onder een
flinke hoek toen het water opkwam maar het
lukte, we hebben 'm opgevloeid. We brachten
't gezonken schip naar de bankstelling en met
laag water konden ze 'm leegpompen en dan
dreef het spul weer.
Die oorlogsperiode was een spectaculaire tijd en
daarom weet ik er nog veel van, het is in je geheu
gen gebeiteld. Het heeft nogal impact gehad op
mij, als kind van zeven jaar.
Je leefde intenser, vooral later, toen ze gingen
schieten, en als ik nu weer dat geluid van een
tweemotorig propellervliegtuig hoor moet ik er
aan terugdenken. Niet dat ik er een trauma aan
over gehouden heb, maar ik denk dan toch altijd
aan die oorlogstijd.
ik heb de hongerwinter meegemaakt, we lagen
toen in Den Haag, onder de overkapping van de
groenteveiling, uit het zicht van de vliegtuigen. Die
hongerwinter heeft z'n sporen wel nagelaten:
ik gooi nooit een boterham weg, ook geen aardap
pelen, ik eet alles op en gooi niets weg. Dat heb
ben we er in de oorlog goed ingekregen. We pra
ten nu over 65 jaar terug, je herinneringen kleu
ren, ik vertel dingen die misschien in details niet
kloppen, bijvoorbeeld 'n datum, 'n dag of het uur,
maar de hoofdlijnen kloppen wel.
In het begin van de oorlog konden we gewoon
varen, maar later voeren we in konvooi. Aan het
eind van de Dortse Kil had je "Commandatur
Zeeland", die controleerden alles wat over water
naar Zeeland ging. Je mocht zonder vergunning
Zeeland niet in, het was Sperrgebiet. Comman
datur Zeeland bood bescherming, daar kon je ver
zamelen en dan ging je met een bewapend kon
vooi naar Antwerpen.
10
