zekerheid van bestaan
Terug naar de kolonisten uit de eerste helft van de
negentiende eeuw. Ondanks de gestrengheid die
de familie Lagcher ondervindt, besluiten twee van
de kinderen later op de kolonie te blijven. Zoon
Johannes trouwt een wichtje uit Noordwolde en
wordt kolonist, dochter Helena trouVft een zoon
van de kolonist uit het Zeeuws-Vlaamse Sluis die
zijn vader opvolgt. Ook Jacob Hahn, zoon van de
eerste Zierikzeeër Willem Hahn, gaat niet weg. Hij
trouwt een van de weesmeisjes uit Tholen en
volgt zijn vader op als kolonist.
Die neiging om te blijven is ook wel begrijpelijk.
Proefkolonie. Impressie van Geert Scheuder.
Bron: Fotocollectie auteur.
Het mag er streng zijn en je wordt als kolonist erg
op je vingers gekeken, maar als je daar tegen
kunt, heeft het leven er vele voordelen. De kolo
niën zijn een plek waar goed voor je kinderen
gezorgd wordt - qua invoering van de leerplicht
liep de Maatschappij een eeuw voor op de rest
van het land - waar de gezondheidszorg relatief
goed is en vooral: waar je een garantie hebt op
werk en voedsel. Die zekerheid van bestaan was
in de negentiende eeuw nergens elders in ons
land te krijgen.
Nawoord
Wil Schackmann is schrijver van het boek De
proefkolonie over de begindagen van de
Maatschappij en net als het boek is dit artikel
nagenoeg geheel gebaseerd op het Archief van de
Maatschappij van Weldadigheid, dat zich bevindt
bij het Drents Archief toegang 0186.
Informatie over de subcommissie en aantallen
contribuanten komt uit invnrs 1111/1112, de
levensloop van vrije kolonisten valt te volgen via
de 'stamboeken' of bevolkingsregisters, invnrs
1346-1363, geciteerde tuchtverslagen zijn uit
invnrs 1615 1616. Aanvullende informatie over
notabelen en de Zeeuwse pers werd geleverd
door Betty Blikman.
Voor meer informatie: er is een museum gewijd
aan de landbouwkoloniën, de Koloniehof te
Frederiksoord en in een van de oorspronkelijke
gestichten te Veenhuizen is heden ten dage het
Gevangenismuseum Veenhuizen gevestigd.
Informatieve internetadressen:
www.drentsarchief.nl
www.mvwfrederiksoord.nl
www.dekoloniehof.nl
www.schackmann.nl/proefkolonie
Mensen die informatie zoeken over de koloniale
belevenissen van een voorvader kunnen hun vraag
voorleggen aan de auteur: wil@schackmann.nl
10
