<1 ha z.kr <1 ha 1-3 z.kr 1-3 3-5 5-10 10-20 20-40 40-60 60-80 80-100 100 ha - f 1,- - 1,25 1,50 2,- 2,75 3,25 3,75 4,25 4,50 10,- secretaris van het Nederlandsch Landbouw- Comité, onomwonden dat de dorpsverenigingen eigenlijk bij de ZLM thuishoorden. Rijkszuivelconsulent C. Zwagerman viel hem bij: de coöperatieve aankoopverenigingen moesten bij de ZLM komen. 'Eerst dan ziet de boer direct de voordelen verbonden aan zijn lidmaatschap en dan zal de organisatie krachtig toenemen.' De commissie voor de statutenwijziging kon om deze boodschap niet heen en in het uiteindelijke voor stel dat zij deed was dan ook de opname van de dorpsverenigingen in de ZLM het hoofdbestand deel.6 Het viel echter te verwachten dat vele kleine land bouwers zouden terugschrikken voor de contribu tieverhoging die deze aansluiting zou betekenen, in de dorpsverenigingen betaalden ze soms maar vijftig cent of minder contributie, bij de ZLM zou den ze f 2,50 moeten betalen. In de kring Zierikzee werd die vrees voor veel opzeggingen bijvoor beeld naar voren gebracht door C. Koopman van 't Gouweveer, B. Giljam uit Ouwerkerk en J.C. van Langeraad uit Dreischor. Ook J.W. van Oeveren uit Capelle had gemerkt dat er 'geaposteld' werd tegen de contributiehoogte die toch laag was ver geleken met die bij landbouwverenigingen elders. Aan de andere kant was de ZLM de laatste jaren juist in contact gekomen met veel kleine boeren en landarbeiders met wat grond: het ZLM-secreta- riaat had de taak op zich genomen de kunstmest- voorziening te regelen voor landgebruikers met Hier en daar had men zich er al van vergewist dat de dorpsverenigingen ook inderdaad van plan waren tot de ZLM toe te treden. De verenigingen op Schouwen-Duiveland verklaarden bijna alle maal zich te zullen aansluiten, hoewel hier en daar stemmen te horen waren met kritiek op de contributiehoogte. Van de actieve leden was alleen de secretaris van de vereniging te Zierikzee, landbouwer J. Enzlin (1890), tegen aan sluiting. Een bekend landbouwvoorman als J.W. van Oeveren daarentegen, gaf als zijn mening dat minder dan twee hectare en dat verliep naar volle tevredenheid. Voor de overige boeren was het Zeeuwsch Landbouwblad inmiddels bijna onmis baar geworden. Het aantal leden van de ZLM steeg dan ook sterk: tot 3.800 in september 1917.7 Op de vergadering van het hoofdbestuur van 1 november 1917, speciaal samengeroepen om de reorganisatie te regelen, werd dan ook bena drukt dat het tijdstip voor reorganisatie gunstig was. De behoefte eraan wordt alom gevoeld, aldus Welleman, die nu voorzitter was van de commissie voor de statutenwijziging. Ook alge meen voorzitter Jhr. Van Vredenburch had dat al verwoord: in de oorlogssituatie bleek steeds hoe onprofessioneel de ZLM nog was, 'waardoor wij door de knappe menschen in Den Haag nog dikwijls met weinig overleg behandeld worden. 'Het uitgangspunt van de reorganisatiecommissie was geweest om 'al het bestaande in zijn wezen te laten' en dat betekende dat de dorpsverenigin gen afdelingen van de ZLM zouden worden zon der zelf wezenlijk te veranderen. Daarmee waren alle hoofdbestuursleden het eens. Er werd een contributieregeling ontworpen waarbij landbou wers met meer grond relatief meer betaalden. De kleinste grondgebruikers die het Zeeuwsch Land en Tuinbouwblad niet wilden ontvangen, hoefden zelfs helemaal niets te betalen. Van elk lid droe gen de dorpsverenigingen tenminste vijftig cent af aan de centrale organisatie.8 van de nieuwe organisatie 'grote kracht' zou kun nen uitgaan, 'omdat dan van de dorpsverenigin gen feitelijk alles zal uitgaan, terwijl zij toch heer en meester zullen blijven in eigen huis.' Het applaus dat op de ledenvergadering van de kring Zierikzee op 19 november 1917 na die woorden klonk, betekende dat alle 57 aanwezigen het er mee eens waren. De vijftien landbouwverenigin gen op het eiland die aansloten in de loop van 1918, bijna allemaal aan het begin van het jaar, waren goed voor 1.338 leden. Ook op de Tabel 2. Contributieregeling ZLM ingaande januari 1919 (z.kr. zonder krant) 21

Tijdschriftenbank Zeeland

Stad en lande | 2011 | | pagina 23