ACHTERGRONDEN BIJ DE EXCURSIE
NAAR KASTEEL HEEZE EN
HET KLOKKEN- EN PEELMUSEUM
Peter Vleugel, voorzitter Excursiecommissie
Eerst wat achtergrondinformatie over heerlijk
heden en het leenstelsel.
Karei de Grote (742-814) bezat al het land dat hij
veroverd had. In die tijd was er geen geld in
omloop en de inwoners leefden autarkisch in agra
rische gemeenschappen. Daarom beloonde Karei
zijn militaire aanvoerders met 'lenen', in ruil voor
een eed van trouw. Hij bleef echter zelf eigenaar
leenheer en de leenmannen moesten hem dienen
en in zijn naam een gebied besturen, gezamenlijke
dingen organiseren, rechtspreken en belasting
heffen. Dit is het feodale stelsel: een piramide met
van hoog naar laag hertogen, graven, baronnen,
markiezen en ten slotte ambachtsheren die
ambachtsheerlijkheden bestuurden. Zij waren alle
maal verbonden door een eed van trouw. Het was
bestuursadel met militaire functies, belast met
openbare orde en veiligheid. Deze bestuursadel,
met land en een kasteel en diverse voorrechten,
bleef tot de Franse Revolutie bestaan uit vertrou
welingen en uitvoerders van de vorsten.
De familie van Tuyll komt oorspronkelijk uit
Gelderland, de Tielerwaard. Zij werd sinds 1125
genoemd. Aan het hoofd der geregeld doorlopen
de stamreeks staat Gijsbert van Tuyll genaamd
'de Olde', ridder, vermeld in 1290 en 1293, overle
den in 1343.
Een nakomeling, Pieter Hugen Reynersz van Tuyll,
is van adel, maar wordt vermeld als burger van
Zierikzee vanaf 1472; hij was schepen en burge
meester van die plaats. Pieter werd naar Eduard
van Engeland afgevaardigd als gezant van hertog
Voorkant van het omgrachte kasteel Heeze door Pieter Post (foto auteur).
24
