Ernest Groosman en de wederopbouw in Bruinisse
Peter Noordermeer
44 woningen met elk een varkenshok
Op 5 januari 1945 werd Bruinisse getroffen door
zwaar mortiervuur dat afkomstig was van gealli
eerden op Sint-Philipsland. Grote delen van het
dorp werden daardoor onherstelbaar bescha
digd en veel woningen moesten worden afge
broken. De hervormde kerk, gebouwd eind vijf
tiende eeuw - toen uiteraard nog katholiek, pas
in 1590 werd ze hervormd - liep veel schade op
en moest worden afgebroken. Ook de gerefor
meerde kerk legde het loodje.
Vooral in de Korte en de Lange Ring, de Oude
straat, de Deestraat en de Kerkstraat moesten
veel huizen het ontgelden. Ze werden na de
oorlog gesloopt, waardoor het gemeentebe
stuur van Bruinisse, waar het woningaanbod
kwalitatief toch al niet florissant was, snel
nieuwbouwplannen moest ontwikkelen.
Er kwam algauw een 'Bouwplan 1946', maar
dat betrof slechts een handvol woningen.
Uiteindelijk kwam er een 'Bouwplan 1947', dat
eerst 40, later 80 tot 90 en nog later 105 nieuw
te bouwen woningen omvatte, zogeheten
woningwetwoningen, genoemd naar de
Woningwet uit 1901 waarmee de overheid zich
na de vorige eeuwwisseling met de volkshuis
vesting ging bemoeien.
Met die 105 woningen zou Bruinisse voorlopig
uit de brand zijn. Op 24 april 1947 werd het
'wederopbouwplan' in de raad, voorgezeten
door burgemeester w. van den Berg Dzn, met
algemene stemmen aangenomen.
De meeste van die 105 woningen vinden we
terug in de Julianastraat, de Wilhelminalaan, de
irenestraat en de Beatrixstraat. Maar met die
woningen is iets bijzonders aan de hand. Ze krij
gen bijna allemaal een varkenshok. 44 wonin
gen zijn ontworpen door de jonge, ambitieuze
Zeeuwse architect Ernest F. Groosman
(Ovezande 1917 - Rotterdam 1999), die zich het
lot aantrok van de velen die in zeeland door het
oorlogsgeweld van hun onderdak waren
beroofd. Hij maakte bouwplannen voor onder
meer Oostburg, Oostkapelle, Westkapelle,
Aardenburg, vlissingen en ook voor Bruinisse.
(De overige 61 woningen werden gebouwd naar
ontwerp van architecten-bureau wesselo en
Van Voorst uit Bussum.
Aanvankelijk worden de 44 huizen van Groosman
aanbesteed voor een bedrag van 462.100 gul
den en aangenomen door de Firma Van Luijk uit
vlissingen; die van Wesselo en Van Voorst voor
740.200 gulden (aannemer Kolpa uit Rotter
dam). Uit 'Den Haag' komt echter het bericht
dat voor de 44 woningen maar 424.000 en voor
Detail uit de bouwtekening (1947) van Ernest Groosman: Het varkenshok van Kees Bal, achter
de varkenshokken (met dank aan Zeeuwland) Beatrixstraat 18 te Bruinisse, is het langst
in gebruik geweest.
12
