de 61 andere slechts 635.000 gulden mag wor
den betaald. In het telegram dat de boodschap
overbrengt staat uitdrukkelijk dat verdere dis
cussie daarover is 'uitgesloten'.
Een deel van de bezuinigingen wordt gereali
seerd door alle funderingen en binnenmuren op
te trekken uit gebikte stenen, stenen die eerder
zijn gebruikt en schoon gebikt. Dat neemt
niet weg dat er in Bruinisse in 1948 ruim 3 mil
joen nieuwe bakstenen worden afgeleverd,
1.650.000 voor de 61 woningen van wesselo en
Van Voorst en 1.360.000 voor de 44 van Groos-
man. Het zadelt de gemeente Bruinisse op met
een opslagprobleem; er moet bij particulieren
ruimte worden gehuurd.
De varkenshokken mogen om geld uit te sparen
niet van kalkzandsteen worden gemaakt (wat
uiteindelijk toch is gebeurd). Groosman was wel
gewend aan materiaalschaarste en vond het
zelfs een uitdaging.
In april 1949 worden de straatnamen vastge
steld en eind van dat jaar de eerste woningen
betrokken. De huren voor de Groosman-wonin-
gen - inclusief varkenshok - bedragen tussen
de 4,50 tot 4 gulden per week, die van Wesselo
en Van Voorst 5,25 tot 4,50 gulden.
Ernest Groosman zou het als architect ver
schoppen en internationale prijzen winnen.
Twee van zijn bekendste ontwerpen zijn de
Parkflat en het Ahoy-complex in Rotterdam.
In de Maasstad is een plein naar hem genoemd.
De varkenshokken, of liever wat daar nog van
over is, vinden we terug achter de woningen
aan de Wilhelminalaan met de nummers 12 tot
en met 20 en achter de woningen aan de west
kant van de Beatrixstraat met de huisnummers
10 tot en met 22.
Het best bewaarde varkenshok staat achter
Beatrixstraat nummer 18. Daar is ook nog lang
een varken gehouden, en wel door Kees Bal. Hij
was destijds voorzitter - de laatste - van de
Bruse varkensfokvereniging 'Onderlinge Hulp'
die was opgericht in 1893. Vlak na de oorlog
had de vereniging nog 187 leden. Bij de viering
van het honderdjarig bestaan in 1993 is Onder
linge Hulp op een feestelijke bijeenkomst in
Café Storm bij gebrek aan varkens opgeheven,
met zoals gewoonlijk gratis sigaren.
Nog even, en de laatste resten van de varkens
hokken verdwijnen. Dan wordt de gloednieuwe
woonwijk Oranje Dok van Zeeuwland voltooid,
zonder varkenshokken. De Beatrixstraat is als
een van de laatste straten voor sloop aan de
beurt. Wie nog eens in het varkenshok van Kees
Bal wil staan moet opschieten.
Bronnen:
Gemeentearchief Schouwen-Duiveland (Gemeente-archief
Bruinisse, archief van de varkensfokvereniging 'Onderlinge
Hulp')
'De knorrende spaarpot in de achtertuin', Peter Noordermeer,
in FNV Magazine, 11 december 1997 (Bibliotheek GASD1427)
Hellinga, H., Hoogstraten, Dorine van, Velden, André van
der, Ernest Groosman, bouwer met grenzeloze ambities,
Rotterdam 2001
Zeeuwland
Zierikzeesche Nieuwsbode
www.rotterdam.nl/tekst:groosman
www.gp.nl
De Beatrixstraat in Bruinisse anno 2014, De Beatrixstraat na voltooiing van het plan Oranje Dok
gezien vanaf de Julianastraat richting (met dank aan Zeeuwland)
Wilhelminalaan (foto's Peter Noordermeer)
13
