Familie Rost van Tonningen woonde in Zierikzee
Door Betty Blikman-Ruiterkamp
Terwijl ik bezig was met een zoektocht in het
Zierikzeese bevolkingsregister naar bewoners
van een huis in de Nieuwe Bogerdstraat, stuitte
ik op de familienaam Rost van Tonningen.
Er was onmiddellijk herkenning. Was dat niet de
naam van een oorlogsmisdadiger? En die naam
kwam in Zierikzee voor? Dat vroeg om nader
onderzoek.
De oorlogsmisdadiger
Tot in het begin van de eenentwintigste eeuw
dook de naam Rost van Tonningen van tijd tot
tijd op in de media. Florence (Florrie) Fleubel
(1914-2007), weduwe van Meinoud Marinus
Rost van Tonningen (1894-1945) wist steeds
weer schokkende uitspraken te doen. De pers
schonk hier altijd ruimschoots aandacht aan.
Voor diegene die niet weet waardoor Rost van
Tonningen berucht is geworden, volgt hier een
korte uiteenzetting.
Meinoud Marinus Rost van Tonningen kwam
van goeden huize. Zijn vader was arts, zijn
grootvader beroepsmilitair. De oudste broer van
Meinoud, vice-admiraal Nicolaas Albertus, was
onder andere grootmeester van koningin
Juliana. Zijn middelste broer Wim bracht het tot
hoofdingenieur bij oliemaatschappij bpm. in
1936 gaf Meinoud Marinus Rost van Tonningen
zijn zeer goede baan bij de Volkenbond in
Wenen op, waar hij vanaf 1931 steeds sterkere
antisemitische en anticommunistische denk
beelden had ontwikkeld. Terug in Nederland
ging hij zich geheel aan het nationaalsocialisme
wijden. Rost van Tonningen stond bekend als
iemand die altijd ruzie zocht: een man met een
fel en gedreven karakter. Zo fel, dat hij in 1939
een dag geschorst werd als Tweede Kamerlid.
De aanleiding was een handgemeen in de ver
gaderzaal. Kort voor de Duitse inval in 1940
interneerde men hem zelfs enige tijd als staats
gevaarlijk persoon. Samen met twintig andere
gelijkgezinden werd hij een paar weken 'onder
gebracht' in Fort Prins Frederik in Ooltgens-
plaat. Na via België en Frankrijk in het Verenigd
Koninkrijk te zijn beland, werd hij daar op den
duur toch vrijgelaten. Hij keerde terug naar
Nederland en werd politiek nog actiever dan
tevoren.1 Als hoge NSB'er was hij een vertrou
weling van Himmler (Reichsführer SS) en was bij
hem kind aan huis. In 1941 werd hij benoemd
tot secretaris-generaal van het departement
van Financiën en volgde hij L.J.A. Trip op als pre
sident van de Nederlandsche Bank. Zijn beleid
leidde tot een zeer grote inflatie. Hij klom op tot
de rang van Obersturmführer en werd plaats
vervangend leider van de nsb. Op 8 mei 1945
namen de Canadezen hem gevangen en
belandde hij in de Scheveningse gevangenis.
Daar pleegde hij - nog voor hij berecht was -
zelfmoord. Er deden geruchten de ronde dat
het geen zelfmoord zou zijn, maar moord. Zijn
tweede echtgenote, Florrie Heubel, heeft dit
laatste altijd volgehouden. Zij overleefde hem
tot maart 2007. De media berichtten zo nu en
dan over de 'zwarte weduwe', die heel haar leven
de idealen van haar man en het nationaalsocia
lisme uitdroeg. Het is duidelijk: de naam Rost
van Tonningen staat tot in de huidige tijd in een
kwade reuk. De kinderen van het echtpaar
namen in de jaren tachtig van de vorige eeuw
openlijk afstand van de politieke standpunten
van hun ouders.
Rost van Tonningen in Zierikzee
Het leven van de stamvader van het geslacht
Rost van Tonningen startte ietwat bijzonder.
Jacob (1753-1826) was een buitenechtelijke
zoon van de juweliersdochter Maria Barbara
van Tonningen van Ruijven (Delft 1717-1791).
Zij verklaarde dat Jacob Rost, huisknecht van
beroep, de vader van het kind was. Aangezien
er verder niets bekend is over deze man, wordt
aangenomen dat hij al voor de geboorte
van het kind overleden was. Jacob jr. kwam in
's-Gravenhage ter wereld, in het huis van een
broer van Maria Barbara's 'getrouwe vriend'
1 Lees voor meer informatie over deze periode het verhaal: De 21 gedetineerden. Op www.zuidfront-hollandi940.nl
14
