H
van de zestiende, begin zeventiende eeuw -
kwamen uit traditie nog vaak houten stoephek
ken voor, omdat de huizen voordien ook meest
van hout waren. Na het midden van de zeven
tiende eeuw paste men steeds vaker ijzer toe.
Aanvankelijk kwam dit materiaal uit Zweden,
maar een eeuw later werd het grotendeels uit
Engeland en Duitsland betrokken. Toch zien we
in Dreischor nog twee puntgave houten stoep
hekken(7). De reden hiervoor is simpel: dit pand
was lang in gebruik als timmermanswerkplaats.
De ambachtsman zelf woonde met zijn gezin in
het achterliggend gedeelte van het huis. En wat
was voor hem voordeliger, logischer en kenmer
kender dan een hek te maken van het materiaal
waarvan hij voldoende in huis had? Op de stoep
bevindt zich een regenput. Het hekwerk hierom
heen is wel van ijzer, want dat is nu eenmaal
minder gevoelig voor vocht. Binnen een paar
meter rond het houten hek bevinden zich nog
wat oude elementen, zoals schampstenen en
een opnieuw aangebrachte tekst op de muur.
Pijlen zijn een geliefd thema voor stoephekken.
Soms worden ze zo verwerkt, dat ze associaties
oproepen met de pijl van Arnor18 en 8a).
Afwijkend, maar sierlijk en stijlvol is het hek
werk van Havenpark 33 te Zierikzee. Dit pand
werd in 1826-1827 als patriciërswoning ge
bouwd. Tussen zeven bijzonder geornamenteer
de hardstenen stoeppalen - versierd met onder
meer cannelures - hangen segmentvormige
ijzers, waartussen ovalen en ruiten zijn aange
bracht. Vijf aan de straatkant en twee aan de zij
kanten. De segmenten kregen meer stevigheid
doordat ze aan de straatzijde op het laagste
punt gesteund werden door een in de stoep
bevestigd kunstig gesmeed ornament<9).
Bij een breed pand hoort natuurlijk een royaler
stoephek dan bij een smal pand. Aan de Oude
Haven staan panden met gevels uit verschillen
de eeuwen. Zowel voor een pand met een
Jugendstil-uiterlijk als een minstens honderd
jaar oudere gevel past een fors stoephek met
veel krullen<10). Na 1890 ontstonden fraaie
smeedijzeren hekwerken onder invloed van de
art-nouveaustijl(11). Voor een voormalig over
heidsgebouw (het douane- en loodsenkantoor)
in Brouwershaven, daterend uit 1848, staat een
zeldzaam model gietijzeren stoephek. Tussen de
hardstenen paaltjes is een band bevestigd met
een geometrisch Grieks meandermotief, vol met
haakse bochten. Zou de keuze van het motief
26
