Viane, vergane glorie
12
Rinus van Langeraad KAzn.
Een mooie augustusmorgen in 2014. Schouwen-
Duiveland is overstroomd door vakantiegan
gers. Bijna alle accommodaties zijn volgeboekt.
Drukte alom. Maar niet aan de zuidkust van
Duiveland. Onder prachtige Zeeuwse wolken
luchten ligt daar het oude getijdenhaventje
viane. Hier is niemand in de verre omtrek. De
Keeten ligt er dromerig bij, met aan de overkant
de beboste noordgrens van Tholen. De ontsie
rende windmolens zien we voor de gelegenheid
maar even over het hoofd. Landinwaarts liggen
de overblijfselen van de vroegere 'spuipit' (spui-
boezem) van het voormalige stoomgemaal, dat
zo zoetjesaan een fraai stukje natuur is gewor
den. De restanten van het stoomgemaalcom
plex zijn door bosschages aan het gezicht ont
trokken. Van de oorspronkelijke bebouwing uit
1917 herinneren alleen nog de overblijfselen
van een van de twee weegbruggen, die verwijst
naar drukkere tijden. Gezien de aangebrachte
beschermende omheining heeft men plannen
om die te restaureren. Ongeveer op de plaats
waar eens het huis van veerman Gradus
Helmstrijd en zijn vrouw Trui stond, ligt nu de
fundering voor de nieuwbouw van Villa
Oosterschelde. Vanwege de bouwvakvakantie
heerst ook daar rust. Op het gekrijs van enkele
meeuwen na is er stilte.
Dit allemaal in schrille tegenstelling tot vroeger
tijden, toen viane nog een plaatsje was met
diverse bebouwing. Naast het bovengenoemde
huis van Gradus en Trui Helmstrijd stonden
langs het havenplateau nog een pakhuis, een
café en enkele woonhuizen. Ook in de laagte
achter de haven stonden nog diverse huizen.
Tijdens het laatste halfjaar van de Tweede
Wereldoorlog was Tholen wel en Schouwen-
Duiveland nog niet bevrijd van de Duitse over
heersing. In die tijd zijn vanaf Tholen beschietin
gen uitgevoerd waardoor behalve het huis van
Gradus en Trui, alle andere bebouwing zodanig
was beschadigd dat afbreken de enige optie
was. Wel zijn daarna nog enkele huizen her
bouwd, maar deze vonden weer een droevig
einde tijdens de Watersnood van 1953. Behalve
wederom het huis van Gradus en Trui. Dat bleef
overeind en werd later het onderkomen van de
Foto links: Het haventje van Viane is buiten beeldde rij huizen staat evenwijdig aan de kade. De voorste twee panden zijn h
cafés. Het is 'peetied'; links een man met een 'peemande', helemaal rechts een 'peewaegen'. (foto najaar 1910-1920?
fotograaf onbekend: GASD BE 1590)
