Kieuwerkerk, Kin?
Rechts op de foto het hoge pand op de plaats waar Levie Nathan Wessels tot 1857 woonde
(Foto collectie Jan van Driel)
in 1866 met haar twee kinderen in Zuidland,
waar zij aan de Breedstraat een winkeltje in
manufacturen begint. De kleine joodse gemeen
schap van Zuidland krijgt in 1887 een eigen syna
goge en in 1888 een eigen begraafplaats. Tot die
tijd zijn ze op Heenvliet aangewezen.
De kinderen van Levie en Saartje blijven op
Voorne-Putten. Dochter Bethtje (1846-1888)
trouwt met pluimveehandelaar en poelier Levie
Pinas Levie (1844-1918), die in Zuidland is gebo
ren. Zoon Nathan Levie Wessels (1849-1927)
trouwt in 1883 Carolina de wit (1854-1932),
afkomstig uit het Brabantse Sint-Oedenrode. Hij
is koopman in Zuidland; in later jaren vestigen zij
zich bij hun zoon te Oostvoorne. Zij krijgen zes
kinderen, van wie er maar liefst vijf niet ouder
worden dan twee jaar. Foto's van Nathan en zijn
vrouw zijn te vinden op de website van het
Joods Historisch Museum. Na hun overlijden
worden zij begraven op de zeer kleine, verscho
len joodse begraafplaats in Zuidland, waar
slechts vijf grafstenen staan. Op zijn grafsteen is
het volgende vermeld (vertaald): 'P.T. (betekent:
'hier is begraven') Een rechtschapen en eerlijk
man de geachte heer Nathan zoon van de
geachte heer Levie en zijn moeders naam was
Sara gestorven heilige sjabbat 15 kislew 5688
T.n.Ts.B.H. Hier rust Nathan Levie Wessels, gebo
ren te Nieuwerkerk 15 januari 5610, overleden
te Oostvoorne 10 december 5688.' Hierbij is
de joodse jaartelling aangehouden. T.n.Ts.B.H. is
een afkorting van 'Tehie Nisjmato Tseroera
Bitsror Hachajiem', wat betekent: 'Moge zijn ziel
gebonden zijn in de bundel der levenden' (naar
1 Samuel 25: 29).
De enige zoon van Nathan Levie Wessels die vol
wassen werd, izaak Wessels (1886-1943), komt
evenals zijn vrouw en twee van zijn kinderen
om in de Duitse concentratiekampen. Izaak
huwt Antje van Dijk en is koopman en juwelier
in Oostvoorne. Hij en zijn vrouw worden op 27
augustus 1943 in Auschwitz omgebracht. Foto's
van hen en hun kinderen zijn eveneens te vin
den op de website van het Joods Historisch
Museum. Hun oudste zoon Nathan Benjamin
komt op 30 september 1942 op twintigjarige
leeftijd om in Auschwitz. Zoon Benjamin Leo
overlijdt kort voor de bevrijding, op 22 maart
1945, op achttienjarige leeftijd in Bergen-
Belsen. Van hem zijn verschillende brieven
15
