Multireligieus Oosterland
Op 1 september 1945 ging ik voor het eerst naar school. Dat was de openbare
lagere school aan de Groene Poort in Oosterland. Alle kinderen uit Oosterland
en omgeving gingen naar die openbare school want het was de enige school
van het dorp. In mijn artikel over meester Kosten in Stad en Lande nr. 143 (juni
2015) omschreef ik de reden van het bestaan van maar één school op dat dorp.
Die ene openbare school stond in schril
contrast met de vele religieuze stromingen
binnen Oosterland. De inwoners, die voor een
groot deel tot de rechterflank van de gerefor
meerde gezindte behoorden, waren opgedeeld
in verschillende richtingen. De hervormden
kerkten in de prachtige, van oorsprong rooms-
katholieke Sint-Janskerk. Mannen en vrouwen
zaten er, tot ver na de Tweede Wereldoorlog,
nog gescheiden. De gereformeerden begaven
zich op zondag, en sommigen ook nog op
doordeweekse dagen, naar diverse locaties.
'Kerkje van Rotte'
Aan de Lange Achterweg was het gereformeer
de 'Kerkje van Rotte', waarschijnlijk vernoemd
naar de bakkersfamilie Rotte, die een aan
zienlijk deel van de populatie van dat gods
huisje vormde. Verder was er "t Oefeniengetje'
aan het Groenendaal, waar de Oud-
gereformeerde Gemeente kerkte, en een kerk
aan de Sint Joostdijk, waar de Gereformeerde
Gemeente samenkwam. Keuze genoeg zou
je denken, maar daarbuiten waren er nog
gereformeerde groeperingen die huiskamer
bijeenkomsten organiseerden omdat zij zich
niet thuis voelden bij één van deze gezindten.
Speelkwartier
De jeugd van Oosterland had allerminst moeite
met de vele religieuze stromingen. Nooit viel er
door één van ons een onvertogen woord over
de kerkelijke of niet-kerkelijke richting van de
ander. Wat je wel of niet geloofde hield je voor
je en de kerk was iets voor de zondag. In de
week ging je samen naar de, neutrale, school
en in het 'speelkwartier' speelde je samen op
het schoolplein.
Diversiteit
Sinds mijn lagere schooljaren op Oosterland
heb ik het vanzelfsprekend gevonden dat
er mensen zijn met verschillende religieuze
opvattingen. Na mijn middelbare schooltijd heb
ik buiten Zeeland een beroepsopleiding gevolgd
en ben ik in de Randstad gaan wonen. Ik kom
nog regelmatig op Schouwen-Duiveland en als
buitenstaander vind ik het altijd opvallend dat
de Oosterlanders er, ondanks hun diversiteit,
in geslaagd zijn om een evenwichtige gemeen
schap te blijven vormen. Zij stellen zich
verantwoordelijk en tolerant ten opzichte van
elkaar op. In tegenstelling tot de spanningen in
de Nederlandse multiculturele samenleving en
elders in de wereld heeft Oosterland ingezien
dat eensgezindheid en tolerantie voor het
dorp van levensbelang zijn. De Oosterlanders
hebben een manier gevonden om dat in de
praktijk te brengen. Oosterland is voor mij dan
ook het voorbeeld van een goed functionerende
multireligieuze gemeenschap.
Of borrelt er onder de oppervlakte van deze
harmonieuze samenleving onvrede? En ten
koste van wat gaat dat dan? Dat is echter voer
voor sociologen.
De kerk van de Gereformeerde Gemeente aan de
Sint Joostdijk (coll. auteur).
Dit is deels een verkorte weergave van het artikel 'Oosterland
door de ogen van een buitenstaander', dat in 2008 werd
opgenomen in het boek 'zevenXzeven' van de Stichting
Cultureel Erfgoed Zeeland.
