ffln<hind>, uhx£ hMrav UW;
ruv t&cfv eav lekke/v huit.
Modelwoning
Ouderwetse meubelen
Zuurkoolpot
Dubbel glas
Koningin Maudplein
Johannes Hus was een Tsjechische hervormer
die omwille van zijn geloof in 1415 zijn leven op
de brandstapel verloor.
Dit soort woningen vroeg om en heel ander
soort inrichting dan men gewend was. De
Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen
zag dit al snel in en bemoeide zich er mee. Ze
stelde een aparte commissie in om voorlichting
te geven over woninginrichting. De bond
had ook een binnenhuisarchitect in dienst.
Mejuffrouw Bosman woonde zelfs in Zierikzee.
Haar werd gevraagd om een modelwoning in te
richten in Nieuwerkerk. Het huis werd bewoond
door de familie Padmos-Lievense en iedereen
die met inrichtingsvragen zat, mocht het
bezichtigen. Het interieur van de modelwoning
was compleet verzorgd door de Nieuwerkerkse
middenstand, de meubels door de firma Tanis
en de elektrische en huishoudelijke artikelen
door de firma Lievense. De firma De Braai had
voor het sanitair en de verwarming gezorgd.
Op 18 februari 1955 werd de modelwoning
officieel geopend. Mejuffrouw De Jong, als
vertegenwoordigster van het Rode Kruis,
verrichtte de officiële openingshandeling van
het eerste huis. De Zierikzeesche Nieuwsbode:
'De modelwoning bleek keurig en stijlvol
ingericht. De woningindeling is als volgt:
een woonkeuken, zitkamer, slaapkamer en
bergruimte. De zitkamer is geverfd in de kleur
van het interieur; vloerbedekking, traplopers,
tot zelfs de bedspreien toe zijn alle gehouden
in dezelfde harmoniërende tinten. Eensluidend
kwam men tot de conclusie dat mej.
Bosman zeer veel eer heeft ingelegd met dit
verantwoorde ontwerp, dat zeer velen tot lering
zal kunnen strekken bij allen die de inrichting
van een Noors huis op verantwoorde wijze tot
stand willen brengen.'
In ongeveer dezelfde maand schonk het blad
van het Rode Kruis in een uitgebreid artikel
aandacht aan de wederopbouw in zuidwest
Nederland. De Zierikzeesche Nieuwsbode sprak
onder anderen met mevrouw Romeijn, de
echtgenote van de Ouwerkerkse burgemeester.
Zij vertelde dat de voorlichting over het inrichten
van de woningen zijn vruchten ging afwerpen.
'Ingeroeste opvattingen beginnen te wankelen,
al dringt men niemand uiteraard een modern
interieur op. Dit is vooral voor oudere mensen
van belang, die uiteraard terugverlangen naar
de hen vertrouwde ouderwetse meubelen.
Een voorbeeld van stijlvolle woninginrichting
vindt men in Ouwerkerk in het Noorse huis
Holmedal, bewoond door de heer en mevrouw
Berrevoets-Quist, het hoofd van de Openbare
School aldaar.' Duidelijk dat er ruimschoots
aandacht werd geschonken aan het wonen in
een geschenkwoning.
Van dit soort voorlichting herinnerde Annie
Dijkman-van Dijke uit Haamstede zich niets.
Het gezin Van Dijke is ruim een jaar lang
geëvacueerd geweest in Rotterdam. Annie was
15 toen ze met haar ouders en grootvader
een geschenkwoning aan de Sandstramstraat
(nr. 39) in Oosterland betrok.
Ze wist zich nog heel goed te herinneren dat
haar moeder regelmatig riep: 'M'n kind, wat
hebben we nu toch een lekker huis.' En dat
was ook zo. Het was goed geïsoleerd, want
tussen de dubbele wanden zat geteerd papier
of glaswol. Het was ruimer dan ze gewend
waren en dit, gecombineerd met het nieuwe,
gaf een gevoel van luxe. De huizen waren even
boven het straatniveau gebouwd. Voor de
voor- en achterdeur waren een paar treetjes
gemetseld. Daardoor was het relatief eenvoudig
om in de huizen een kelder te maken met
8
veel bergruimte. Een ideale plek voor o.a. de
zuurkoolpot! De keuken was gewoon fantastisch
met veel kasten en het ruime aanrecht bezat
een roestvrijstalen blad!
Tot de geschonken huisraad hoorde een
grijsgewolkt fornuisje met twee kookplaten
en een oven. Verder herinnerde Annie zich
de pannenset nog goed, de pastelkleurige
handdoeken en vooral het uitgebreide
crèmekleurige servies. Ook zij genoten van de
douche en de doortrek-wc. Twee nadelen wist
ze zich nog goed te herinneren, de dubbele
ramen. Een simpel en doeltreffend systeem was
het, met een extra glasraam aan de binnenkant.
Lekker warm, dat wel. Maar als ze gezeemd
moesten worden had je dubbel werk, want
ook de binnenkant van het buitenste glas en
achterkant van het binnenste glas moesten
gedaan worden om een heldere kijk op de
buitenwereld te houden. Ook dat het behang
snel scheurde op de houten wanden - hoewel
er eerst linnen op de wand was geplakt - was
een nadeel. De trap was wel heel comfortabel,
bijzonder gemakkelijk en had halverwege
een bordesje, zodat zelfs opa en op zijn
gemak boven kon komen. Voor de inrichting
van de woning kreeg men een bedrag van
3000 gulden. De Oosterlandse woninginrichter
Piet Hage nam zijn klanten mee naar het
Groothandelsgebouw in Rotterdam om daar
meubels uit te zoeken. Zo ook de familie Van
Dijke. Moeder had een moderne smaak en
daarom werd het huis ingericht in tamelijk
lichte kleuren.
Bij Annie Dijkman overheersten de positieve
herinneringen. Zo sterk zelfs, dat ze later
heel erg graag weer in een houten huis wilde
wonen. Deze wens werd vervuld in Burg
Haamstede. Jammer genoeg heeft ze er niet
erg lang van kunnen genieten, ze overleed in
december 2008. Toch waren er ook mensen
die al dat hout maar niets vonden en hun
geschenkwoning zo snel mogelijk verkochten.
Ook het feit dat er een groot aantal op
Schouwen-Duiveland rondom van steen
zijn voorzien, wijst erop dat het regelmatig
schilderen van het huis niet bij iedereen zo
populair was als bij Jewan van der Weijde.
Maar de meeste staan er nog en leveren
een heel bijzonder plaatje op. Niet alleen het
Koningin Maudplein is ronduit aardig om te
zien, ook in andere plaatsen is er iets moois van
gemaakt. Kerkwerve is er totaal door veranderd.
En als u een ander plein omringd met houten
huizen wilt zien: rijd dan Nieuwe Tonge eens in.
Het Finlandplein aldaar oogt met zijn dertien
houten woningen heel origineel, fraai, knus en
groen.
De Esdoornstraat in Nieuwerkerk nu
(foto's Peter Noordermeer)
