O
O
O
Excursie naar
Brussel
Hoe het was en wat het is geworden (vervolg)
Een van de uitkomsten van het lezersonderzoek, zie pagina 23, was dat
sommige lezers wat meer willen zien van het verschil tussen vroeger en nu.
Welnu, zij worden op hun wenken bediend.
Mini-Europe
Brussel
O En schrik vooral niet. Bij 1 zien we de
'Weel van Krepel' in Bruinisse. Ik heb er
als jongetje nog geschaatst. Als iets ons
duidelijk maakt wat transport en (toeristen)
verkeer op ons eiland teweeg hebben gebracht,
zijn het wel die twee foto's. De ene uit 1957 de
andere eind mei 2018. Er wordt nu ook
'gerecreëerd', maar dan in vakantiepark
Aquadelta, het hele jaar door.
die in 1856 is gebouwd en in 1916 al is
afgebroken, en een klein huisje op welks
fundamenten nu hotel-café-restaurant Zeerust
staat. Het is niet helemaal duidelijk of de
huidige trap op dezelfde plaats ligt als de oude.
©Datzelfde geldt min of meer voor nr. 2,
het haventje van Burghsluis. We zien het
hier afgebeeld in de jaren 1910-1920
als onder meer landbouw- en vissershaven
(rechts op de foto vermoedelijk door de oorlog
uitgeweken Belgische vissersschepen), en als
populaire jachthaven aan de Oosterschelde nu.
Men moet niet vergeten dat Schouwen-Duiveland
vóór de tijd van de Zeelandbrug en de dammen
voor verkeer en transport over water afhankelijk
was van de scheepvaart en veel van dergelijke
haventjes telde.
Vuurtorens waren een baken voor het
verkeer op zee. Bij 3 zien we de ijzeren
vuurtoren (foto uit 1912) in Renesse,
Voor de nieuwe foto bij 4 was het even
zoeken naar de juiste plaats van de
watergangen ten opzichte van de weg
en molen 'De Zwaan' bij Moriaanshoofd uit
1886. De foto uit het Gemeentearchief van
Schouwen-Duiveland is gedateerd op 1920
1929. De watergangen deden in die tijd ook
dienst als trekvaarten. Zie ook het artikel van
Ana en Wim de Vrieze over de kloetschuiten op
pagina 4-6.
Bij de Dijk van Bommenede (5) is
eigenlijk niet zoveel veranderd, behalve
dan dat de tramrails (foto uit 1930
1940) er niet meer zijn en er rechts een groot
recreatieterrein ligt. Van de kerk zien we nog net
een torenspits boven het groen uitkomen. Ook
het grote huis staat er nog. Er is zelfs een
garage in dezelfde stijl naast gebouwd. Maar dat
alles staat ook verborgen onder het lentelover.
Peter Vleugel
De jaarlijkse excursie voert op zaterdag 1 sep
tember 2018 naar Brussel, te beginnen bij:
Aan de voet van het Atomium in Brussel
ligt Mjni-Europe, het enige park waar men
in enkele uren door heel Europa reist. Kuier
door de typische sfeer van de mooiste steden
van het oude continent en de Europese Unie.
Zoals Robert Schuman, een van de bedenkers
van de Europese Unie, opmerkte, kan men
op die manier ontdekken wat deze volkeren,
regio's en landen gemeen hebben... en
wat hun eigenheid is. Ook Zeeland is goed
vertegenwoordigd met de Abdij in Middelburg
en de Kloveniersdoelen in Renaissancestijl.
Vervolgens gaat de reis naar:
Kort voor het jaar 1000 bouwde de hertog
van Neder-Lotharingen ter verdediging van
de westelijke grenzen van het Duitse Rijk
een kasteel op Sint-Gorikseiland in de rivier
de Zenne. In de elfde eeuw zien we allerlei
economische activiteiten en het ontstaan
van een bovenstad en een benedenstad
van het latere Brussel. In de bovenstad
werd een nieuwe vesting gebouwd op de
Coudenberg en tevens een kerk in Romaanse
Stijl: de Sint Goedele of Sint Michielskerk.
14
Het hooggelegen deel van de nederzetting
werd de vestigingsplaats van de kerkelijke en
politieke elite. Rondom de Zenne vestigden
zich handelaren en handwerkslieden. In de
elfde eeuw kreeg Brussel stadsrechten en
werd de eerste omwalling gebouwd.
Diverse dorpen in de omgeving werden
onder het gezag van de Brusselse schepenen
gebracht. Tussen 1357 en 1379 werd een
nieuwe, ruimere omwalling aangelegd.
In 1406 stierf het Brabantse hertogelijk
geslacht uit en kwam Brabant onder de
Bourgondische hertogen van Valois, met
Philips de Goede. Hij verbleef regelmatig in
Brussel. In 1404 was in de stad een centrale
Rekenkamer gevestigd, die de financiën van
Brabant en Limburg controleerde, dit werd
in 1463 uitgebreid met de Rekenkamer van
Holland en Zeeland.
Karei V probeerde meer eenheid te brengen
in het bestuur van de Nederlanden en zijn
zus, Maria van Hongarije, jong weduwe
geworden, werd in 1531 landvoogdes en
koos Brussel als centrale residentie. Hiermee
werd de stad Hofstad en eigenlijk hoofdstad
van de zeventien Nederlanden. Ook de
hoogste rechtbank in de Nederlanden werd
er gevestigd, evenals de drie belangrijkste
Raden: Raad van Financiën, Raad van State
en Geheime Raad, vergelijkbaar met het
ministerie van Justitie en Binnenlandse
Zaken. In de omgeving van Brussel bevonden
zich in de achttiende eeuw niet minder dan
150 buitenplaatsen, waaronder verschillende
van vorstelijke allure.
De Brusselse kantklosnijverheid, tapijtweve
rijen met zijde, wol en gouddraad, een groot
aantal winkels met vele luxe producten
als pralines en fabricage van luxe rijtuigen
werkten voor een kapitaalkrachtige en inter
nationaal georiënteerde elite.
Nadat Napoleon Bonaparte in 1815 bij
Waterloo definitief verslagen en verbannen
was, oordeelde het Congres van Wenen,
dat er een sterke buffer in het noorden
tegen Frankrijk moest komen. Dit werd het
Verenigd Koninkrijk der Nederlanden onder
koning Willem I van Oranje-Nassau. Brussel
werd met Amsterdam hoofdstad van dit Rijk.
In Brussel braken in 1830 rellen uit, die
leidden tot de Belgische Afscheiding uit het
Verenigd Koninkrijk. De stad Brussel bleef de
hoofdstad van het nieuwe koninkrijk België.
Na de Tweede Wereldoorlog werd Brussel
het centrum voor de Europese samen
werking, met Europees Parlement, Europese
Commissie enz., kortom, de hoofdstad
van Europa. Hierover gaat de lezing op
vrijdag 17 augustus in samenwerking met
het Stadhuismuseum Zierikzee: Waarom
samenwerking? Kort historisch overzicht van
Europese samenwerking; welke betekenis
heeft Europa voor Schouwen-Duiveland?
Neemt u alstublieft uw museumjaarkaart
mee. We maken een rondrit door de
Europese Wijk tijdens de excursie.
Eén van de hoogtepunten van de excursie
op 1 september is een bezoek aan de
Sint Goedele of Sint Michielkathedraal.
Sint Groedelekathedraal. Foto collectie auteur
15
