- 5 -
naar de zee veroorzaakt.
Een zeker niet te verwaarlozen factor is dé verlaging Van het 'polder-
peil van Schouwen tijdens de herverkaveling. De grafiek van duinwa.terstan-
den die sinds het begin van de waterwinning wordt bijgehouden vertoont
zeer duidelijk verlagingen in de jaren 1953 t/m 1955. De onttrekking va,n
leidingwater was in 1953 daarentegen juist zeer gering door de evacuatie
van de bevolking. Het plaatsen van stuwtjes in de sloten kan niet verhin
deren dat veel water naar de polder ondergronds blijft afvloeien. Zou men
dit willen tegengaan door het op te pompen en in de duinen terug te bren
gen, dan zouden in de omgeving^.watarstandsverlagingen optreden. De fruit
bomen benutten juist dit langzaam afvloeiende grondwater. Het bij regen
door de slootjes afstromende water is om hygiënische redenen meesta.l niet
bruikbaar wegens afwezigheid van riolering.
Tenslotte mag het feit genoemd worden, dat verschillende kampeerbedrij
ven een eigen pompin3talla,tie hebben, waarmee enige duizenden mensen van
water worden voorzien. Ook zijn er bij droogte diverse beregeningsinstalla,-
ties in werking, die duinwater oppompen. Overigens kan wat men "verdro
ging" noemt veroorzaakt worden door volstuiven van een duindal. Zo zijn
plaatselijke orchideën verdwenen ten N. van de Duinhoeve door de grote
zandverstuivingen uit de oostelijke Verklikkerduinen.
Als suggestie om de flora en fauna te trachten geleidelijk weer te ver
rijken ondanks "verdroging", wil ondergetekende wijzen op de mogeljkheid
om op een zorgvuldig te bepalen plants en wijze door uitgraving een meer
tje te creëren met een zeer flauw hellende bodem en oever, rekening hou
dende met windrichting, zon e.d. Men kan dan zelfs bij een geleidelijke
daling van de waterstand aanpassing van de plantengroei hieraan verkrijgen
ir.J.L.van Sloten.
Onderschrift
Vanzelfsprekend geven we ons lid, Ir.J.L.van Sloten, directeur van de
W at er lei ding Maaischappij "Schouwen-Duiveland" gaarne de gelegenheid om
enkele factoren te noemen die bij de wateronttrekking aan het Schouwse
duingebied een woordje meespreken. Voor de objectiviteit is het goed,
da,t men ook déérvan kennis neemt.
Aangezien we "Sterna," niet willen gebruiken om discussies te voeren,
willen we trachten ons onderschrift kort te houden.
Door de opsomming van mogelijke mede-oorzaken van waterpeilverlaging
door de heer van Sloten kunnen we echter toch niet geïnspireerd worden
onze bezwaren tegen het bouwen van een aantal nieuwe bronnen in of nabij
het Zeepegebied (met de bedoeling daaruit t.z.t. water te onttrekken)
terug te nemen.
We blijven op het standpunt staan dat we willen we onze flora en
fauna in zijn huidige staat behouden tegen elke verdere wateronttrek-
king van betekenis moeten zijn. In droge jaren (die ongetwijfeld ook weer
eens aan de beurt komen!) zou deze fataal kunnen zijn. Het droge jaar
1959 waarschuwde ons reeds.
Natuurlijk zijn ook wij ervan overtuigd dat de behoefte aan zoet water
in de komende jaren sterk zal stijgen. We blijven echter aandringen op de
bestudering (en toepassing) van andere, minder schadelijke winningsmetho
den. We denken nog steeds aan het vormen van grote duinmeren (spaarbek
kens) in de nabijheid van het Pompstation. Hierin dient het water da.t on
benut afvloeit (en tenslotte in de Oostersche1de terechtkomt) te worden
verzameld om in de topmaanden a,ls aanvulling te kunnen worden gebruikt.
En op den duur zal men toch op grote schaak moeten overgaan tot ont-
zilting van zeewa,ter! Economische mogelijkheid hiervan nadert snel. De
P.Z.E.M. heeft reeds een plan op stapel dat beoogt in 1969 als nevenpro
duct zoet water te gaan bereiden uit zeewater. Men denkt aan een maxima
le jaarproductie van dertig millioen kub. water. We denken dat ook de
Rijnmond en de Randstad Holland wel tot een dergelijke zoetwaterbereiding
zullen moeten overga,an (noodgedwongen!). Moet Schouwen-Duiveland, nu ver
bonden met deze gebieden, dan nog op de ouderwetse (en misschien toch
niet meer toereikende?) manier blijven doorgaan? Daarbij de kans lopend
dat eerst nog een enig stuk natuur wordt vernietigd?
Tenslotte nog een suggestie, afkomstig van ons erelid, de heer N.H.
Lysen. Kan er op het watergebruik niet aanzienlijk worden bezuinigd door
het meer in gebruik nemen van drukkranen" (zoals b.v. op schepen)? Deze
geven alleen water als er op wordt gedrukt. Houders van kampeergelegen
heden, pensions enz. kunnen beamen hoeveel (steeds kostbaarder wordend)
water er ongebruikt wegvloeit, doordat kinderen (en ook nog wel volwas
senen?) kranen openen en vergeten ze te sluiten!
