71
Westerschouwen leeft van de recreatie en dus van het duingebied. De mensen
komen niet naar de Westhoek om naar een cafetaria te gaan of te gaan win
kelen in een winkelstraat of op een camping te gaan zitten, want dat kun
je overal elders ook. Wat het zo aantrekkelijk maakt in de Westhoek zijn
de duinen en het strand, de schone lucht en het Schouwse polderland. Dat
zijn de trekpleisters, en wie de kwaliteit daarvan aantast tast de basis
van de recreatie-industrie aan.
Bij elke verdere aantasting van het landschap moet men bedenken dat men
bezig is de kip met de gouden eieren te slachten. Als men werkelijk ernst
maakt met het uitgangspunt voor de komende jaren dat niet de kwantiteit maar
de kwaliteit van de recreatie moet verbeteren dan moet men tenminste be
ginnen met de verdergaande ontluistering van het oude duinlandschap van
Schouwen te stoppen. De consoliderende werking die uitgaat van de aanwij
zing van dit gebied tot natuurmonument zou hiertoe de best denkbare garan
tie bieden.
Waarschijnlijk de meest fundamentele waarden van het duingebied liggen in
het praktische nut op middellange termijn en in de verre toekomst.
Ik doel hier op het duinterrein als natuurlijk terrein waar onderzoek ge
daan kan worden naar fundamentele ecologische relaties, waar onderzoek ge
daan kan worden naar energiekringlopen in natuurlijke ecosystemen (levens
gemeenschappen) en waar onderzoek gedaan kan worden naar gebruik van stof
fen en recycling van stoffen in natuurlijke levensgemeenschappen.
Ik wil van dit soort onderzoek, waarvan ik verwacht dat het voor de mens
heid op middellange termijn van vitaal belang zal blijken te zijn, een
drietal voorbeelden geven.
Ten eerste het onderzoek naar het groeien van planten op voedselarme bodems.
Dit onderzoek wordt in het Nederlandse duingebied uitgevoerd door een groot
aantal biologen van verschillende universiteiten en instituten. Hoewel zui-
