geleden werd afdeling
Schouwen van de NJ N
44
m JAAR
(Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie) opgericht. Een belangrijk ge
volg was dat in de natuur geïnteresseerden op Schouwen-Duiveland contact
kregen met gelijkgestemden in den lande. Daar waren heel wat studenten en
jong aankomende wetenschappers bij die graag op Schouwen kwamen en zo
de kleine N.J.N. afdeling de praktische natuurstudie leerden.
Verslagen van deze bezoeken zijn te vinden in het tijdschrift van de N.J.N.
„Amoeba". Vooral de jong gestorven en veelbelovende Jan Joost ter Pelkwijk
kwam hier veel en graag en schreef enthousiaste verhalen. „Tjonge, dat
Schouwen is een landje, waar je je dagen wel kwijt kunt" (Amoeba, 1932).
Het waren mensen als Joost ter Pelkwijk, Victor Westhoff, Niko Tinbergen en
Frans Tjallingii, die de Schouwse N.J.N.ers leerden dat de natuur meer was
dat een optelsom van plantensoorten, vogels en vlinders. Toen al hadden ze
inzicht in de onderlinge relaties in het landschap, hadden ze een landschaps-
ecologische benaderingswijze zoals we nu zouden zeggen.
Deze benadering van het landschap op Schouwen-Duiveiand is niet alleen in
de verslagen te vinden, maar ook op de foto's die toen gemaakt zijn.
De foto's die i n die tijd door anderen gemaakt werden, betroffen al leen gebou
wen, zomerhuisjes, groepjes bewoners of bijzondere gebeurtenissen. Foto's
van het landschap werden vrijwel niet gemaakt, het landschap was
hoogstens achtergrond op de familiekiekjes.
Onlangs (sept. 1983) kwamen boven water het Logboek van afdeling Schou
wen (1936-1945) en het Logboek van de Schouwen-kampen in 1938. Waarne
mingen en ontboezemingen uit deze geschriften zai ik gebruiken in de tekst
bij een serie foto's en tekeningen die een beeld moeten geven van natuur en
landschap op Schouwen 50 jaar geleden en van de mensen die er toen al naar
keken.
Slechts zelden trek ik daarbij een lijntje naar de tijd van nu. De meeste foto's
zijn afkomstig van de oprichter van de N.J.N.-afdeling Rijkel ten Kate. Bij oud-
N.J.N.ers in het land moeten nog meer foto's zijn, maar van die kant kreeg ik
helaas geen reactie op de oproepen in Sterna. Het gaat om een beeld van
Schouwen vóór de ingrijpende gebeurtenissen van 1940-45 en 1953.
Ik begin de rondleiding door de excursie-gebieden met de Verkiikkerduinen,
in de jaren 1934-1939 een geliefd terrein waar maar liefst 25% van de tochten
