Door een telefoongesprek op de avond van de
14de januari, met Hans van Buel, lid van Vogel
werkgroep „De Klaamper" uit Roosendaal, hoor
de ik dat op deze dag aan „het eind van de mid
dag" een groep van 108 Kleine Zwanen pleisterde
en fourageerde op grasland ter hoogte van „Boon-
hil". Dat ligt tussen Steenbergen-Kruisland in een
rustig poldergebied, even ten zuidoosten van de
kreek „De Roode Weel". Vier Wilde Zwanen en
negen Knobbelzwanen verbleven in dezelfde
groep. Juvenielpercentages waren helaas niet ge
noteerd. De afstand van deze pleister/fourageer-
plaats tot de Dintelse Gorzen bedraagt hemels
breed ongeveer IVi kilometer.
Om uitsluitsel te verkrijgen besluit ik de volgende
dag voor zonsopkomst op enige afstand van de
eventuele slaapplaats aanwezig te zijn. Aldus op
zondagmorgen mezelf opgesteld bij de kop van de
Sasdijk aan de monding van de Steenbergse Vliet
en het Benedensas. Het wordt langzaam dag, de
lucht is helder, halfbewolkt. Er staat een matige
wind (4-5 Bf.), het is droog, redelijk zonnig en on
geveer 3-5 °C.
Om 8.18 uur ontdek ik in De Baai enkele halzen
van Kleine Zwanen! De vogels zijn net zichtbaar
achter de ongeveer anderhalve meter hoge schor-
rand. Een tiental zwanen komt in beeld, ze dobbe
ren rustig rond en poetsen zich regelmatig.
8.26 uur. Luid geroep, er vliegen zwanen op:
1. 22. ex. waarvan 7 juv., zonder aarzelen
in doelgerichte vlucht over de Driebroe-
derspolder, de Koningsoordpolder in.
2. 8 ex. adulten, doen hetzelfde, echter een
andere richting uitvliegend; over de
Steenbergse Vliet, over de Heense Pol
der, links langs het dorpje De Heen
richting?
8.31 uur. Luid geroep, opnieuw opvliegers;
3. 20 ex. waarvan 5 juv.
4. 6 ex. waarvan 2 juv., volgen dezelfde
weg als groep 1.
5. 5 ex. adult, volgen dezelfde weg als
groep 2 echter rechts langs het dorp De
Heen.
8.36 uur. Na alweer geroep volgt de laatste groep;
6. 23 ex. waarvan 11 juv., ze volgen dezelf
de weg als groep 1, 3 en 4.
Totaal dus 84 Kleine Zwanen waarvan 25 juveniel.
De vermoedens omtrent de aanwezigheid van een
slaapplaats zijn nu bevestigd. Op dezelfde plaats
sliepen o.a.: 46 Grauwe Ganzen, 270 Rotganzen en
5 Blauwe Kiekendieven (1 volwassen mannetje en
4 vogels in „vrouwtjeskleed").
Van nu af aan zal ik regelmatig een ochtendtrek-
telling herhalen. Via betere contacten/overleg met
o.a. mensen van de Vogelwerkgroep „De Klaam
per", moet het toch mogelijk zijn, een vollediger
beeld van een zo tot de verbeelding sprekend en
mooi dier, als de Kleine Zwaan, in Noord-West-
Brabant te scheppen!
Tot besluit een intrigerende en vermeldenswaardi
ge waarneming uit het vorige winterseizoen op 16
januari 1988, tijdens een simultaan/boottelling
met een vaartuig van Rijkswaterstaat, in het
Krammer-Volkerak. Bij de Plaat van de Vliet ten
oosten van de Philipsdam telde ik, negen maanden
na de afsluiting van genoemde zeearm, in totaal
280 Kleine Zwanen, inclusief 17 juvenielen. Nog 9
ex. waarvan 5 juveniel verbleven langs de waterlijn
bij de Slikken van de Heen-West. Opvallend was
het ononderbroken grondden bij vrijwel alle
dieren.
Op 19 december 1987 verbleven op dezelfde plaats,
langs de Philipsdam 67 ex. Zij vertoonden hetzelf
de gedrag, van deze groep heb ik helaas geen juve-
nielpercentage kunnen vaststellen.
Merkwaardig genoeg nam ik diezelfde winter in
mijn omgeving, buiten enkele kleine groepjes
(minder dan 10 ex.) geen Kleine Zwanen waar.
Langs de waterlijn van de Krammerse Slikken, aan
de overzijde, de Zuid-Hollandse oever van het
Krammer-Volkerak zag ik ook al enkele Kleine
Zwanen. Van een eventueel voorkomen op de uit
gestrekte „Hellegatsplaten" is mij niets bekend.
Een conclusie mag zijn dat, voor wat het onder
zoek aan Kleine Zwanen betreft we nog even ver
der kunnen. Tot een volgende keer!
M. Jongenelen, Boompjesdijk 10, 4671 PR Dinteloord.
Tel. 01670-67576.
fabel 1: Broedvogels Dintelse Gorzen 1988, BSP-project
soort aantal
soort aantal
Fuut
1
Patrijs
6
Kuifeend
5
Fazant
15
Bergeend
20
Kleine Karekiet
6
Meerkoet
5
Rietzanger
1
Kievit
70
Tapuit
3
Scholekster
50
Zwarte Roodstaart
1
Tureluur
45
Koekoek
2
Kluut
55
Veldleeuwerik
25
Bontbekplevier
3-4
Graspieper
20
Strandplevier
18
Gele Kwikstaart
3
Bruine Kiekendief
3
Rietgors
2
Velduil 1
Kleine Zwanen foeragerend op akkerland. Foto: Henk Harmsen.
15
