kee.
Historische gegevens hebben wij gehaald uit:
- oude kaarten, zoals de 'Atlas van het eiland
Goedereede en Overflakkee', van J.H. Kips uit
1835. Wat daarbij opvalt zijn de oude contou
ren van vroegere schorren en platen die thans
nog zichtbaar zijn (b.v. Oudelandsedijken).
- Het boek De waterkeeringen, waterschappen
en polders van Zuid-Holland", van Jhr. Teixei-
ra de Mattos, 1941. Via Teixeira de Mattos zijn
door de oude benamingen oude structuren nog
herkenbaar. Bijzonder boeiend iis ook hoe de
loop van veel watergangen hierin beschreven is.
B. Gegevens omtrent de huidige situatie
Recente gegevens zijn minder boeiend. Hierbo
ven heb ik reeds verwezen naar de beide inventari
saties die we hebben gemaakt. Een achteruitgang
van ca 30% is toch wel schrikbarend veel.
C. Onderlinge relaties van gebiedjes
Bekijken we Goeree-Overflakkee vanuit de
lucht dan zien we een groen eiland van
april tot aan de oogsttijd. Pas na de oogst komt
het blijvend groen te voorschijn en dat is afgezien
van wintertarwe en groenbemesters en enkele wei-
degraslanden erg weinig.
Alleen buitendijks ziet het er natuurlijk groen
uit. Daar roemt ook elk gemeente- bestuur op het
eiland over. De eb- en vloed- situatie van voorheen
had blijkbaar minder uitstraling, terwijl deze na
tuurvorm zeker niet minder waardevol was dan de
huidige.
Blijven we nog even boven Goeree-Overflakkee
zweven, dan valt wel de krekenstructuur op. Lin
ten door het landschap worden ze elders wel ge
noemd. Helaas hebben de kreken op Goeree-Over
flakkee, en zeker de kreekoevers, geen of weinig
samenhang met elkaar. Bovendien staan de kreken
en de kleine natuurelementen onder grote nadelige
invloed van de maatschappelijke ontwikkelingen
(landbouw, wegenbouw, woningbouw). Natuur
elementen (zeker de kleine) worden alleen geac
cepteerd als ze niet nadelig zijn voor die ontwikke
lingen. En dat is een duidelijke miskenning.
Constaterende dat de kreken nagenoeg nog de
enige historische natuur- en landschapselementen
zijn, kon het niet anders of dit moest ons uit
gangspunt zijn van een te maken natuurontwikke
lingsplan, als begin of zelfs herstel van ecologische
verbindingen.
Bekijken we de loop van vele oude kreken dan
loopt er een groot aantal in een min of meer
noord-zuid richting. Niet al deze lijnen lopen ech
ter van buitendijk tot buitendijk, maar met enig
herstel van kreekresten en het inpassen van andere
natuurelementen, zoals overhoekjes, bestaat er
wel de mogelijkheid hiertoe.
Te denken valt hierbij aan:
- herstel van lage kreekoevers (êêuwkanten)
- beperkte aanleg van bossages ter accentuering
- extensief gebruik en aangepaste beplantingen
(b.v. solitaire bomen.
Is ons plan haalbaar?
Vooropgesteld, het is niet onze bedoeling om de
natuur van eeuwen her te herstellen. Dat zou ook
niet lukken zonder getijde-invloed. Ook staat ons
geen ontwikkeling voor ogen, zoals men die voor
Tiengemeten heeft. Wij hebben wel de intentie om
de nu geïsoleerde natuur- elementen op het eiland
meer (zo veel mogelijk) met elkaar te verbinden.
Bij de haalbaarheid hebben we gedacht aan:
- de acceptatie binnen de agrarische wereld, als
grootste grondgebruiker
- de planologische haalbaarheid en
- de financiële haalbaarheid.
Het uitvoeren van ons plan betekent dat er in
grepen in de bestaande agrarische en planologi
sche situatie noodzakelijk zullen zijn.
Kreken lopen grillig. Dat is lastig voor de mo
derne landbouw. Regelmatige horen we agrarisch
ondernemers klagen over gérende percelen langs
kreken. Gérend land kost de ondernemer extra tijd
aan bewerkingen e.d.. Op zich heeft de landinrich
ting hierin reeds enige verbetering gebracht. Bij
een beperkt aantal kreken heeft de landinrichting
zelfs eeuwkanten hersteld. Gelet op het grote aan
tal kreken op het eiland menen wij, dat nog meer
wenselijk en mogelijk is.
Tot nu toe zijn vaak rechttrekken en dempen als
oplossing voor gérende kreken gekozen. Wij stel
len: zoek het in het omgekeerde: creëer rechte oe
vergebiedjes. Dan ontstaan er ook rechte percelen.
Dit hoeft niet ten koste van een goede economi
sche ontwikkeling in het gebied te gaan te gaan.
Als voorbeeld van zo'n rechttrekking kan gewezen
worden op het gebied rond de Groote Kreek bij
Oude Tonge. Het lijkt ons een uitdaging om in
overleg met betrokken ondernemers deze aanpas
singen hierop aan te brengen.
Ter illustratie: met de aankoop van 1 ha grond
kan een kreekoever van 10 m breed en 1 km lang
tot ontwikkeling gebracht worden!
Zo slaan we meer vliegen in één klap:
- de ergernis en het economisch nadeel van de
agrarische ondernemer, i.v.m. gérend land,
neemt af
- er ontstaat een ecologische verbinding tussen
80
