Gen-Jan Bath Bloeiende Zilte rus. Foto:Kees de Kraker.
Eind 1990 hebben een aantal Zeeuwse natuurorganisaties plan Tureluur gepresenteerd. Tiet
plan behelst de aanwijzing en inrichting van een reeks nieuwe natuurgebieden rondom de Oos-
terschelde. Het grootste deelprojekt is een natuurontwikkelingsplan voor het kustgebied tussen
Zierikzee en Serooskerke. Achter de inlagen zal er zo'n 475 ha natuurgebied bij komen. De
grondverwerving hiervoor vindt momenteel plaats in het kader van de ruilverkaveling Schou-
wen-Oost.DeTureluur werd alssymbool voor dit natuurontwikkelingsprojekt gekozen. Echter,
eigenlijk had, voor in ieder geval het Schouwse deelplan. Aerdgos deze eer te beurt moeten val
len. Dit artikel kan dan ook gezien worden als een eerherstel voor het ingetogen Aerdgos, wat
het als boegbeeld moest afleggen tegen de schreeuwerige Tureluur.
De Tureluur werd verkozen omdat deze vogel
vooral algemeen is in (plaatselijk) brakke graslan
den. Doordat het ook nog eens een steltloper is die
graag luidruchtig op weipaaltjes staat, spreekt
hij/zij extra tot de verbeelding. Een beetje kenner
weet als een natuurprojekt genoemd is naar een ka
rakteristieke soort wat voor te creëren natuurty-
pen de planopstellers als voornaamste streefbeeld
voor ogen hebben. In dit geval dus brakke, moeras
sige grasland-biotopen. Dit was hét landschapsty
pe van de Schouwse zuidkust tot de verkaveling in
de vijftiger jaren. Aerdgos, de Schouwse benaming
voor Zilte rus Juncus gerardii), was toen een zeer
algemeen voorkomende soort in de erg grillig ver
kavelde graslanden in het 'lêêge' van Schouwen.
Ook nu komt Aerdgos, een enigszins stijve, gras
achtige plant, hier nog tamelijk frequent voor, zij
het in veel mindere mate als voorheen. Landelijk,
en ook internationaal, worden zoutvegetaties
steeds zeldzamer. Door de uitvoering van plan Tu
reluur zullen ze in Zeeland weer in omvang toene
men.
Begin jaren tachtig heb ik, vanuit het toenmalige
Delta Instituut in Yerseke.onderzoek verricht naar
binnendijks voorkomende zoutvegetaties, met
Zilte rus als dominante soort (2). En dan kri jgt zo'n
plant een streepje bi j je voor. Daarnaast heb ik in de
loop van de tijd door gesprekken met oudere boe
ren, in het bijzonder Jan Deïst uit Dreischor. een
beeld kunnen vormen van de vroegere Aerdgos-
graslanden in de Prunje. Daarom komen in dit arti
kel naast ecologische bijzonderheden omtrent
Zilte rus-vegetaties ook agrarisch-historische
aspekten aan de orde.
43