Landschap 19- toen en nu
Eiland in de Delta, een landschappelijke typering
Naast verschillen vertonen de vroegere eilanden Voorne, Goeree, Schouwen en Walcheren
landschappelijk ook veel overeenkomsten. In deze bijdrage zal dat gemeenschappelijke naar
voren worden gehaald, gekoppeld aan een aantal kenmerkende namen die voorkomen in de
vier gebieden. Ook is geprobeerd dat gemeenschappelijke weer te geven in een schematisch
kaartje dat deze eilanden typeert.
iclqx"
Kaart: Frans Beekman.
De duinen aan de zuidwestkant van de eilanden
zijn smal en hoog zoals op Walcheren, of lager en
breed zoals op Schouwen. Door steeds weer helm
te planten op de zeereep groeide het duin omhoog
langs de Westerschelde tussen Westkapelle en Vlis-
singen. Op Schouwen heeft men in de vroege Mid
deleeuwen het duin "niet kunnen houden"en woei
het duinzand naar binnen en vormde na enige tijd
grote valleienmet duinruggen ertussen. Het strand
aan de zuidwestkant van de eilanden is smal. de
duinen vormen een klif. Het is een afslagkust.
Aan de noordkant van de eilanden is juist vaak
nieuwe duinvorming. Evenwijdig lopende zeere-
pen duiden daar op,evenals de brede stranden. Het
is een aangroeikust. Ook nu is dat nog goed te zien
bij Breezand op Walcheren, het Verklikkerstrand
op Schouwen, de Kwade Hoek op Goeree en ook
op Voorne. In deze duinen komt soms een duin-
meer voor of een slufter. Typisch woord hier is
Hoek of Haak: Kwade Hoek, fort Den Haak bij
Vrouwenpolder, De Haak bij Oostvoorne.
De uitstekende westelijke punt van het eiland
heet Hoofd. Op Goeree ligt het Westhoofd,op Wal
cheren Noorder- en Zuiderhoofd en op een oude
zeekaart van Willem Jansz Blaeu uit 1623 staat bij
het meest westelijke punt van Schouwen in echt
Zeeuws 't Hoot! Dit deel van de kust heeft het
zwaar te verduren en moest in het verleden sterk
verdedigd worden tegen de zee: Westkapelse zee
dijk, Flaauwe werk op Goeree. Paalhoofden en
strekdammen op het strand vinden we op dit deel
van de kust. Als uitbreiding van het woord Hoofd
spreekt men steeds vaker over de Kop van Schou
wen en de Kop van Goeree voor het hele westelijk
deel van het eiland.
Aan de noordzijde van het schematisch kaartje
liggen de Oostduinen en aan de zuidkant de West
duinen. Deze verdraaiing van de kompasroos ken-
36