Tiengemeten
Opnieuw naar de noordelijke delta waar althans
voor de noordoever van het Hollandsch Diep het
er naar uitziet dat tegen de naderende randstad
vloedgolf, het grand design denken van ecologi
sche hoofdstructuren niet bestand is. Want onher
stelbare gaten worden geslagen in een gave, tot
voor kort vrijwel ononderbroken corridor. Over de
Mariapolder, de stille zuidoosthoek van de Hoek-
sche Waard gaan ook windturbinegeruchten rond
en in ieder geval zal hier de flitstrein de streek gaan
binnenkomen. Stroomafwaarts gaande komen we
dan via de Plaat van het Land van Essche bij de
Hoogezansche Gorzen. Aan de overzijde Indus
triegebied Moerdijk, de eerste planologische up
percut die de noordelijke delta kreeg toegebracht.
Door oeverafkalving sinds 1970 zijn de Hooge-
zandsche Gorzen ten dode opgeschreven (Ouwe-
neel 1992), alsdan het resultaat van ruim vijfen
twintig jaar stompzinnig beleid, waarvoor zeker
niet alleen de eigenaar het boetekleed behoeft te
dragen. Binnendijks komt het grootschalige kas-
senproject.zodat het dan gedaan is met de gesloten
en rustige corridor, waardoor afgelopen winter
vrijwel dagelijks Zeearenden pendelden tussen
Biesbosch en Haringvliet. Verder westwaarts ligt
dan Numansdorp met reeds twee buitenpolders in
gericht voor recreatieve activiteiten en nog meer
deining op til. En dan, we zijn inmiddels bij de Ha
ringvlietbrug, wederom het rijtje obligate windtur
bines, nota bene pal naast een buitendijks grasgors
dat valt onder de natuurbeschermingswet. Het re
laas doornemend waarmee tegen komst van deze
turbines aangevoerde bezwaren van tafel werden
geveegd, leidde bij natuurbeschermers tot krom
me tenen. Conclusie: voor windturbines is de na
tuurbeschermingswet geen belemmering. En nog
duizenden turbines staan te komen in dit land. zo
lezen we in VOGELS. Dat belooft wat
Wetland Wachten
Na de Haringvlietbrug komen we in rustiger
vaarwater met belangrijke grootschalige gebieden
en meer moois in het vooruitzicht. Want indien
Natuurmonumenten binnendijks Tiengemeten
toegespeeld krijgt endaartoteenj uist beheer weet
te komen, zal de paperclip Krammer-Volkerak,
Hellegatsplaten-Ventjagersplaat,Tiengemeten en
Spuimond veel waardevols kunnen gaan omvat
ten. Waarbij wel alle antennes uit moeten voor aan
stormend randstadgeweld. met alles wat die vloed
golf voor zich uit spoelt. Aannemelijk is dat
terreinbeherende organisaties zelf alert zullen zijn,
maar dan nog kan het door Zeist in oprichting zijn
de Wetland Wacht netwerk van groot nut zijn (van
der Helm 1996). Zeker indien niet alleen schijn-
68
werpers gericht zijn op alleen beschermde terrei
nen. maar juist op kwesties als windturbines Ha
ringvlietbrug en in feite op alle oevergebieden van
onze deltawateren, onze ecologische hoofdstruc
tuur die er al ligt en dus niet behoeft te worden aan
gelegd. Maar wel verdedigd
En vervolgens het jaarlijkse Wetland Wacht rap
port. waarin bevindingen samengevat. Indien dit
rapport eindpunt is, is de moeite tevergeefs. Een
rapport is geen resultaat en de typisch nationale ei
genschap om succes van een beleid af te meten aan
omvang van het gezelschap functionarissen dat
aan rapporten zit te schrijven, verstikt slagvaardig
heid. Beter ware geweest bij de acquisitie van Wet
land Wachten duidelijk aan te geven wie het strijd
perk betreedt en hoe, om gesignaleerd onheil het
hoofd te bieden.
De Brouwersdam. Grevelingendam en andere
plaatsen laten zien dat publiek voor vertier naar
plaatsen trekt waar het bij water kan komen, waar
het zich buitendijks kan begeven, die wereld met
een andere dimensie en andere levensgemeen
schappen, niet ingesteld op aanwezigheid van pu
bliek. Onze delta bezit nog veel "buitendijks", dus
veel andere levensgemeenschappen in die magni
fieke ecologische hoofdstructuur. Dat moet zo blij
ven. Geen windturbine hoofdstructuur, recreatie
ve hoofdstructuur en evenmin industriële
hoofdstructuur waarmee Rotterdam onlangs weer
op de proppen kwam Meeuse Boele 1996).
Literatuur
Draayer. LJ. 1990. Wal hebben onze vogels aan het
NatuurbeleidsplanVogels 58:152-157.
Helm,F. van der. 1996.De teloorgang van het waterland.
Vogels 1996-3:8-13.
Lammers, 1.1995. Niet vechten tegen windmolens. Vogels
1995-4:25-27.
Meeuse G.C. C. Boele. 1996. Rotterdam: een Haven
1970-1995.VTH Rotterdam.
Mostert, K. L.A. Adriaanse. PL. Meininger P.M.
Meire. 1990. Vogelconcentraties en vogelbewegingen in
Zeeland. Rijkswaterstaat Directie Zeeland, Ri jkswaters
taat Dienst Getijdewateren. Rijksuniversiteit Gent. Mid
delburg/Gent.
Ouweneel, G.L. 1972. Hoeksche Waard waarheen?
Natuuren Landschap26:259-267.
Ouweneel, G.L. 1982.Buitendijks.Vogels7:9-ll.
Ouweneel, G.L. 1992. Geen toekomst meer voor buiten
dijkse grasgors langs Hollandsch Diep. Hel Vogeljaar 40:
110-112.
Ouweneel. G.L. 1994. Grootschalige glastuinbouw op
pleisterplaats van Grauwe Ganzen. Het Vogeljaar 42:
205-207.
Ruiter. F.G. de. 1996. Ecoducten tussen bloempotten.
NRC Handelsblad van 11 april 1996.