die over het algemeen in de grond nestelen. Veel
soorten zijn gespecialiseerd op een bepaalde plan-
tenfamilie of zelfs op één plantesoort. In dit geval
bleek het de Heggerankbij AncLrena florea te be
treffen die vrijwel uitsluitend op Heggerank vliegt.
Weeda noemt deze soort in de Oecologische Flora
van Nederland bovendien nogzeldzaam.een gege
ven die de waardering van mij voor de Heggerank
in mijn tuin verder deed toenemen. De Heggerank
bij bezit niet één stuifmeelkorfje aan de achterpo
ten zoals Honingbijen of hommels, het stuifmeel
blijft hangen tussen stijve haren aan de middelste
poten en ook onder het achterlijf. Sommige bijen
zitten zo vol met stuifmeel dat het zwaar vliegende
gele stuifmeelpropjes lijken.
Stuifmeel
Dat stuifmeel wordt door de plant natuurlijk
niet voor niets geproduceerd, hiermee moeten de
bloemen van de vrouwelijke planten bestoven
worden. Voor de meest nabije heggerankplanten
die ik wist te staan moet je naar de duinen (Het
Zeepe), hemelsbreed zeker 400 meter (kort voor
het ter perse gaan van dit artikel ontdekte ik een
vrouwelijke plant op ca. 25 meter afstand tussen
een paar Elzen en Vlieren aan de rand van het ak
kerland). Jac. P. Thijsse die in zijn boek "Omgang
met planten"ook een hoofdstuk aan de Heggerank
wijdde.heeft eens een hele middag insekten gevan
gen bij een vrouwelijke Heggerank in de duinen die
ook meer dan 400 meter verwijderd was van de
dichtstbijzijnde mannelijke plant en niet één bleek
er stuifmeelkorrels te hebben. Nu blijkt een Heg
gerank, zoals verschillende andere plantesoorten
(onder andere Paardebloemen en Bosbramen).
ook zonder bestuiving vrucht te kunnen zetten
(apomixis).Thijsse had gelezen dat er uit de aldus
gevormde zaden alleen mannelijke planten zou
den opgroeien. Hij was benieuwd of dat zo was en
ging de proef op de som nemen. Nu is het bij som
mige insektesoorten als bijen en hommels wel zo
dat onbevruchte eieren uitsluitend mannetjes op
leveren. Echter bij Paardebloemen die op apomic-
tische wijze vrucht zetten ontstaat er een copie
(kloon) van de ouder, het vrouwelijke genenpak-
ket wordt onveranderd doorgegeven. Het lijkt mij
dan ook aannemelijker dat de onbevruchte zaden
van de Heggerank vrouwelijke planten opleveren.
Misschien zijn er lezers die er meer van weten?
Voor elk wat wils
Behalve Heggerankbij en zijn er nog tal van an
dere insektesoorten die de Heggerank als leveran
cier van (stuifmeel en) honing weten te vinden.
Thijsse geeft er een aardige opsomming van:
Heggerankbij. Foto:Kees de Kraker.
"En of ze komen, die insekten! Bij drommen. Eerst
allerlei soorten van bijen, de honingbij voorop, al
onze hommels, metselbijtjes, behangertjes, kegelbij
tjes, nomaden, graafbijtjes uit de geslachten Halic-
tus enAndrena. Verder zweefvliegen, groot en
klein, graafwespen, gewone wespen, witjes, zand
oogjes en nog de hele bende van blaaspootjes en
bloemenwantsjes.
Inderdaad komt er heel veel op af. Hoeveel, is
vooreen belangrijk deel afhankelijk van de stand
plaats en omgeving van zo'n plant, bij een groot
aanbod wordt de spoeling automatisch dunner. Op
de Hompel voet waar veel heggerankplanten in het
duindoornstruweel voorkomen, was het insekten-
bezoek veel minder dan bij mij thuis. Ook de Heg
gerankbij zag ik daar niet. Een beschut en zonnig
plekje is ook erg belangrijk want insekten zijn
doorgaans echte warmteminnaars.
Zo'n rijke insektenplant bij huis biedt een
goede gelegenheid om je wat meer in deze wereld
te verdiepenJammergenoeg stonden lang niet alle
soorten die er te zien waren in mijn insektengids af
gebeeld. Om die op naam te brengen heb je infeite
weer speciale determinatietabellen nodig die een
bepaalde groep van insekten behandelt. Zo waren
er nogal wat graafwespen en bijen die onbenoemd
bleven.
Een voordeel van de Heggerank vergeleken bij
andere planten die veel insekten trekken is dat hij
buitengewoon lang bloeit. Van begin juni tot nu,
half september en nog niet uitgebloeid. Bij elkaar
meer dan 100 dagen achtereen een zee van bloe
men, terwijl elk afzonderlijk bloempje niet meer
dan één, hooguit twee dagen bloeit. Van juli tot en
met september zaten er makkelijk duizend
bloempjes aan. dat betekent dus bijna 100.000
bloemen in één bloeiperiode. Het is dan ook leuk
om het verloop in de aantallen en soortensamen
stelling van de bezoekers te volgen. Zo krijg je ge
lijk een beetje inzicht in de vliegtijden van de ver
schillende insekten.
73