Diep: rust zowel op als voor de oever en in een
brede strook achterland alsmede hoog opgaand
geboomte direct aanderivier.terplekkeindevorm
van een verlaten eendenkooi en doorgeschoten
griendcomplexen. Een derde gunstige factor tus
sen Numansdorp en Strijensas vormt de ligging van
de drukke vaargeul aan de overzijde, tegen de Bra
bantse wal, zodat in een brede strook voor de
noordoever geen scheepvaartverkeer plaats heeft:
overwinterende Zeearenden plegen dan ook zich
onbeschroomd boven het Noord Hollandsch Diep
te verplaatsen dan wel er te jagen. Het zal niet mee
vallen rondTiengemeten een scheepvaartloze situ
atie te scheppen.
De speculatie Visarenden is verklaarbaar door
de belendende Ventjagersplaat, waar doortrek
kende Visarenden zodanige condities aantreffen
dat verschillende exemplaren tegelijkertijd lang
durig blijven pleisteren, een voor Nederland uit
zonderlijke situatie (Ouweneel 1992). Gelet op de
bereidheid die de soort vertoont gebruik te maken
van kunstmatige nesten (Poole 1989), valt er wat
voor te zeggen deze eigenschap uit te proberen op
het complex Tiengemeten/Ventjagersplaat. Een
derde te noemen naam, maar dan zonder gene, is
die van de Lepelaar. Schrijver zag zomer 1996 in
vallende Lepelaars op de Blanke Slikken en gezien
de voorspoedige periode die Lepelaars in dit land
doormaken, kunnen wij optimistisch zijn over bui-
tendijksTiengemeten als nieuw steunpunt voor de
soort.
Soepganzen
De opmerkelijke toename als broedvogel van
Nijlganzen, Grauwe Ganzen en nu ook Brandgan-
zen met zomer 1996 in Zuidwest-Nederland waar
schijnlijk al enkele honderden paren (rned. R.
Strucker),zal ieder die in de Delta regelmatigin het
veld is niet zijn ontgaan. Grauwe Ganzen zijn nog
wel te plaatsen, maar de opmars van de exoten zet
door (Lensink 1996) en bij een soort als de Nijlgans
niet eens gestaag. Eerder stelde schrijver zich de
vraag of niet juist exoten baat gaan krijgen bij het
voorhanden komen van nieuwe natuur. Op de
cember 1996 verbleven op het Spuigors bij Den
Bommel 80 Soepganzen.Terecht noemt van Swelm
(1996) bij het bespreken van de broedresultaten
1991 deze nog geen 12 hectare metende hoek een
van de weidevogelrijkste gorzen van het Haring
vliet. Sinds 1991 echter is parallel aan de soepgans-
explosie ter plekke de weidevogelstand afgeno
men. Vanuit het Spuigors zien wij de witte kolossen
zich op de gorzen tussen Den Bommel en Stad aan
het Haringvliet vestigen alsmede het Hoge Gors,
ten oosten van het Spuigors in bezit nemen.Tegen-
over ligt Tiengemeten en tenzij beheerders de
Door Soepganzen gekraakte Spuigors bij Den Bommel.
Foto: Gerard Ouweneel.
soepganzenexpansie weten te stoppen, doemt een
schrikbeeld op van grote troepen witte lelijkerds
die het jaar rond kostbare natuurgebieden kraken.
Elders in de noordelijke delta kon in overleg met
een wildbeheerseenheid een soepganspopulatie
worden geëlimineerd en alles is er voor te zeggen
dit voorbeeld rond Den Bommel te volgen, niet al
leen in verband met de plannen op Tiengemeten.
Het is verleidelijk te filosoferen over wat Na
tuurmonumenten op Tiengemeten allemaal kan
gaan verrichten en ook over hetgeen de vereniging
zou moeten vermijden te doen. De in de Delta ac
tieve terreinbeherende organisaties hebben met
hun bewind over natte natuurgebieden de afgelo
pen jaren aan de weg getimmerd en Natuurmonu
menten kan zich dan ook voorbereiden op een wel
willend kritisch publiek, dat overigens nog wel
beelden van het huidige Tiengemeten met zich
meedraagt.
Literatuur
OUWENEEL. G L. 1992. Visarenden Pandion Haliaetus op de
Ventjagersplaat. Limosa 65:125-126.
OUWENEEL. G.L. 1994. Nieuwe Natuur voor Tiengemeten.
waakzaamheid voor belangen van ganzen. Sterna 39:27-31
OUWENEEL. G.L. 1966. Over windturbines en ecologische in
frastructuur in het Noordelijk Deltagebied. Sterna 41:65-69.
POOLE A.F. 1989. Ospreys. A natural and unnatural history.
Cambridge University Press. Cambridge.
RUITER, F.C. DE. 1996. Boerenland Tiengemeten wordt weer
natuurgebied. NPC andelblad van 7 oktober 1996.
SWELM, N. D. VAN 1996. Broedvogels van het Noordelijk Del
tagebied. Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij.
Directie Zuidwest Sector Natuur.
45
