Landschap 19 toen
ondergang was nabij. In Amoeba 1939 verzuchtte
Ab Besemer (later hoogleraar in Wageningen):
"Geen duinlandschap is zo grondig bedorven als
het Schouwse Verklikkerduin.dat een vergelijking
met klassieke stuifgebieden als die van de Kurische
Nehrung en Noord-Jutland glansrijk kon door-
staaan. Rechte rijen van dode takken trachten nu
het zand tot bedaren te brengen" (De Kurische
Nehrung lag toen in Oost-Pruissen. Duitsland; nu
ligt het in de Russische enclave tussen Litouwen en
Polen en noordelijk van Kaliningrad, het vroegere
Koningsbergen). Dit vastleggen van de duinen
werd zonder al te veel fantasie uitgevoerd door de
Dienst der Domeinen van het Ministerie van Fi-
De enorme stuifvallei van foto 4 door Rykel ten
Kate uit 1936 is al gedeeltelijk te zien op foto 3 en op
het kaartje is het de 750 m lange vallei tussen het
Verklikkerlicht en de duintop van 28.2 m. Reeds op
zeekaarten uit de 17de en 18de eeuw staan deze
hoge stuivende duinen aangegeven als Lange
Witte Duin en op landkaarten staat hier steeds de
Groote Blenck.
Ook hier op foto 4 is de vallei tot vlak boven het
grondwater uitgestoven. De oriëntatie van de val
lei is zuidwest-noordoost en de sterke verstuiving
moet in het eind van de 19de eeuw begonnen zijn.
toen het onderhoud minimaal was. Er zijn geen ar
cheologische vondsten uil bekend, meester Hu-
bregtse tekende de vallei zelfs niet in op zijn kaar
ten. De hellingen zijn zo steil dat afstorting van
stukken duin met Helm te zien is. Dat kan gebeurd
zijn na zware regenbuien.Thans is de vallei geheel
dichtgegroeid en dus vastgelegd. De huidige be
heerder Staatsbosbeheer noemt het de Binnenver-
klikker. Kleine stukken vallei worden gemaaid en
hebben een prachtige begroeiing van o.a. orchi
deeën, als Moeraswespenorchis en Vleeskleurige
orchis. Lees hierover het artikel 'Grondwaterbe-
heer en regeneratie in de duinen van Schouwen"
door John Beijersbergen in Sterna nr. 2 - 1991,
biz 49-64.
De laatste foto 5 (onbekende fotograaf en onbe
kendjaar) laat de oostkant van het Duinhoevepad
zien met nog net de kop van de sluifvallei Konij
nencircus rechts boven het midden. We zien hier de
lage vroongronden die dus bedreigd werden door
het zand van de wandelende Verklikkerduinen. Ze
worden beweid met koeien. De rechte lijn richting
witte huisjes is een lage dijk aangelegd in 1858 tus
sen de Oude Hoeve en het Watergat. Men vreesde
toen een doorbraak in het smalle duin en maakte
een (duin)inlaagdijkje. Dit smalle duin is de plaats
waar vóór de 17de eeuw een open verbinding naar
het strand en de zee was: het Palinxgat. De duin-
boeren van de Westeren en Oosteren Ban loosden
hier na de winter overtollig water. Op een kaart van
Daniël Verburcht uit die tijd in het oude stadhuis
van Zierikzee is deze afwatering te zien. In feite
was het een vergraven slufter die daar door de dui
nen brak en wie weet kwamen kleine scheepjes via
het Palinxgat naar binnen om bij storm te schuilen
en een schietgebedje te doen in de kapel van Onze
Lieve Vrouwe op Zee die ook in de buurt lag en
door de stuivende Verklikkerduinen onder het
zand is geraakt.
Wat is er veel te zien vanaf het Duinhoevepad.
Winst en verlies: dan voor de mens. dan weer voor
de natuur! Een gevarieerd landschap waar we wel
heel zuinig op mogen zijn
4
