lijk de bestemming van natuurgebied, maar
blijkbaar is het hierom nog touwtrekken want
de legenda vermeldt: natuur- ol' recreatiege
bied; inrichting nader vast te stellen (voorlopig
te handhaven in natuurlijke staal). Voor het na
tuurbeheer spelen vooral de ideeën van mr.T.
Lebret een rol, waarbij gedacht moet worden
aan het inzaaien van gras en instellen van be-
grazing op de platen. Dit aan de hand van eer
dere ervaringen in het Veerse Meer.
Kijken we eens welke bestemming de vier
gebieden die door de landbouw geclaimd wer
den hebben gekregen. Dan zien we dat het slik
voor het Dijkwater tot natuurgebied bestemd
is. De Slikken van Bommenede worden met
bos beplant en er is een jachthaventje voorzien.
Het gors van de Punt wordt eveneens bos, het
slik krijgt een natuurlijke oevervegetatie en de
aangrenzende Preekhilpolder wordt een bun
galowpark. Op de Slikken van Flakkee moeten
enkele grootschalige boscontplexen komen,
met daar omheen open gebied weilanden, evt.
met strookbeplanting). In het noorden wordt
het gebied doorsneden door het Halskanaal
met ten zuidoosten daarvan een reeks kunst
matige eilanden, ideaal voor de watersport die
met de aanleg van dit kanaal ook een flinke sti
mulans zal krijgen-zo wordt verwacht.
Slotbeschouwing
Toch loopt de inrichting weer heel anders
dan men op basis van deze schets zou denken.
Zo ontstaat er toch een gedeelte met akker
bouw doordat landbouwers op Flakkee buiten
de plannen om de schorren langs de dijk, die
binnen een lage kade lagen, omploegen en ega
liseren. Voordien was dit gebied in gebruik als
zomerweide. Eenzelfde ontwikkeling deed
zich op grotere schaal voor bij de gronden langs
het Haringvliet, dat 1 jaar eerder werd afgeslo
ten. Handhaving van wet- en regelgeving
schoot hier duidelijk tekort. Later komt er
nabij Herkingen nog een motorcrossbaan en
een uienstortplaats. Het heeft veel moeite en
geld gekost om van deze puinzooi wat het uit
eindelijk geworden is, weer wat moois te
maken. Hoewel de aan de dijk grenzende gron
den nu grotendeels door de Staat verworven
naar ganzen uit. Niet alle terreinen worden in
geplant of veranderen in ligweiden. Spontane
ontwikkeling wordt op overhoeken en een
enkel eilandje toegestaan, maar ook worden
delen van het gebied zoals de Middelplaten
met gras ingezaaid en beweid met schapen.
Dit om voedselgebied te creëren voor ganzen
in het winterhalfjaar.
Tien jaar later bij de inrichting van de Greve-
lingen is het landbouwbelang, weliswaar mede
door het geringe oppervlak dat daarvoor ge
schikt is, van ondergeschikte aard. Alleen een
strook schorgrond langs de Slikken van Flak
kee die daarvoor als zomerweide in gebruik
was, wordt door boeren omgeploegd voor ak
kerland. Twintig jaar daarna wordt deze grond
door aankoop of uitruil weer grotendeels na
tuurgebied. Bij de inrichting komen natuur- en
recreatiebelangen op de eerste plaats en
omdat die twee lang niet in alle opzichten goed
samen gaan wordt een zonering aangebracht.
Hoofdfunctie recreatie langs de goed ontsloten
dammen en aanwezige haventjes, hoofdfunc
tie natuur voor het centrale platen- en slikken-
gebied. Bos wordt slechts op enkele plaatsen
aangeplant. Tijdens de inrichting van de Gre-
velingen, die uit kostenoverwegingen overeen
lange periode is uitgesmeerd, raakt de natuur
beschermingsgedachte in een stroomversnel
ling. De inrichtingsplannen worden daardoor
bij evaluaties diverse malen bijgesteld door ge
plande projecten ten behoeve van de recreatie
te schrappen of in afgeslankte vorm uit te voe
ren. Niettemin is de recreatieve infrastructuur
die uiteindelijk gerealiseerd wordt, aanzienlijk.
Wèl vindt deze voor wat de verblijfsrecreatie
betreft, in belangrijke mate binnendijks plaats.
De natuurgebieden kunnen zich deels spon
taan ontwikkelen wat veelal tot natuurlijke bos-
vorming leidt, anderzijds wordt door middel
van begrazing en plaatselijk maaien gedeelte
lijk een open landschap in stand gehouden. Af-
meergelegenheid en ontsluiting door paden is
hierslechts in beperkte mate aanwezig, grote
re aantallen recreanten kunnen terecht op de
speciaal voor dit doel aangelegde recreatie-ei-
landen.
Bij de afsluiting van het Krammer-Volkerak is
de landbouw bijna uit het beeld verdwenen.
Deze keer geen gronden die beschikbaar zijn
of illegaal gescheurd zoals langs het Haring-
59
