Nicolaas Henri Lysen (1911-1978)
Ook wordt er meteen gewerkt aan een "Lijst
broed- en trekvogels" en is er correspondentie
met prof. Van Oordt en dr. Voous over deze lijst.
Op 10 mei 1949 worden 16 mensen lid van de
nieuwe vereniging. In het voorlopig bestuur
nemen zitting N.H. Lysen (Burgh). J. Vijver
berg (Noordgouwe), J. Viergever (Seroosker-
ke), P.L. Vis (Haamstede). P.M. den Haan
(Burgh). mevr. P. Verspyck-Methorst (Zierik-
zee) en Van Scheepen (Ellemeet). Nico Lysen
wordt voorlopig voorzitter en Jacob Viergever
secretaris.
De Vogelwacht is dus een "Westhoek'-initia-
tief en richt zich in die tijd alleen op de bescher
ming van vogels.
De Vogelwacht is in 1949 opgericht. 10 jaar
na Stad en Lande. Het was de eerste vogel
wacht in Zeeland, maar als natuurorganisatie
was ze vrij laat.de meeste natuurverenigingen
waren al van voor de oorlog. Concrete aanlei
ding voor de oprichting is het reeds genoemde
primitieve optreden tegen vogels.dat velen er
gert. Dat wordt in die eerste periode dan ook
het doel: "De huidige vogelstand op het eiland
voor het nageslacht te behouden en deze zo
mogelijk te verbeteren." De vereniging wordt
door enkelen gedragen met Nico Lysen als hun
voorman. Het was een kleine groep en hun in
vloed was beperkt.Vanaf 1951 houdt voorzitter
mr.W. M. Paardekoper Overman vermoedelijk
secretaris Lysen wat uit de wind. Memorabel is
het bezoek van prinses Beatrix aan de meeu
wenkolonie in 1951.
De Watersnoodramp van 1 februari 1953 be
tekent een keerpunt in de geschiedenis van hel
eiland. Door de herverkaveling verandert
Schouwen-Duiveland radicaal. Ook "de on
volprezen eilandelijke sfeer ging in die ene fe-
bruari-nacht voorgoed ten onder" schrijft
Lysen in 1969.
In 1956 vertrekt voorzitter Paardekoper
Overman en in 1957 wordt L.F. van Santen
Kolff voorzitter (Lysen heeft voorkeur voor
een 'naam' als voorzitter). Er is eind jaren '50
bemoeienis tot het behoud van de Westen-
schouwense Inlaag, maar dat leidt niet tot aan
koop als natuurreservaat. Verderplaatst de Vo
gelwacht in samenwerking met de politie
Nico Lysen kwam in 1935 als opziener der Do-
maniale duinen naar Schouwen. Hij had een
tuinbouw-opleiding en had ook met werklozen
gewerkt. Dat waren belangrijke voorwaarden
voorde baan, waarnaar overigens, zo vond ik
bij toeval, de latere voorzitter Boot had gesolli
citeerd. Bij de bebossing van de duinen wer
den velen in de Westhoek aan werk geholpen.
Als echt natuurliefhebber had Nico er moeite
mee, dat na 1920 grote delen van de duinen
met dennen beplant waren. Hij voelde zich
aangesproken toen een oud-leraar hem vrij
snel na zijn komst op Schouwen zei: "Zo, dus jij
helpt daar mee om die mooie duinen te verpes
ten?" Aan de andere kant: hij had een baan in
die jaren en voeldezich bevoorrecht de hele
dag buiten te zijn. Tijdens de moeilijke crisisja
ren en de wereldoorlog daarna droeg hij ver
antwoordelijkheid voor veel mensen en voor
een groot duingebied. Binnen de ambtelijke
Dienst der Domeinen heeft hij op het gebied
van educatie pionierswerk verricht. Na 1947
werden op zijn initiatief de dennenbossen
opengesteld. In 1961 introduceerde hij Reeën
in het dennenbos. Met het krijgen van de Hei
mans en Thijsseprijs in 1962 voor zijn grote ver
diensten betreffende de natuureducatie, was
hij zo verguld dat hij daarna meende een ko
ninklijke onderscheiding niette moeten aan
vaarden. Hij was het die in de jaren '60 een
stuifduinenreservaat liet instellen om naast het
dennenbos ook echt levend duin te behouden.
"Lysen was de Vogelwacht" is wel gezegd.
Zeer veel schreef hij in de Sterna, het langste
verhaal bij het 20-jarig jubileum. Hij was een
groot stimulator, maar ook dominant. In Burgh
vond men hem maar een vreemde sinjeur, die
de gewone man op afstand zag. Hij was lid van
de Rotary en bestuurslid van talrijke verenigin
gen op cultureel gebied. Ook was hij zeer geïn
teresseerd in de archeologie. Beroemd was
zijn tuin naast Klein-Amerstede aan de Lage-
weg met allerlei ornamenten, in het tijdschrift
Avenue van juli 1979 verscheen daarover een
kleurenreportage.
Toen Nico Lysen in 1965 opstapte uit het be
stuur, schreef J.RC. Boot "dat Lysen soms ge
ruime tijd ook de voorzittershamer hanteerde
9
