Landschap 19 toen
arm, terwijl haar dochter zich aan moeder vast
houdt. Dc jonge koeien lopen er rustig te grazen.
In dit hogere deel van de polder was het grond
water zoeter, de veldnaam 'r zoete duifje maakte
dat duidelijk. De wilgen of kopböömen leverden
rijshout dat voor zinkstukken werd benut, maar
ook als geriefhout op de boerderij. In deze bomen
zaten vaak Steenuiltjes. Volgens Wim de Vrieze
zag je een dergelijk landschap tussen Burgh en
Renesse in het overgangsgebied naar de polder.
Het is mij verder opgevallen dat in de buurt van de
hoogtelijn van O-meter tussen Hogezoom en La-
gezoom houtwallen als perceelsscheiding plaat
smaken voor sloten. De datering was bij deze foto
geen probleem, maar voor het localiseren heb je
duidelijk iemand nodig die het vroegere land
schap goed kent.
Dit idyllische cultuurlandschap achter Burgh-
sluisisnade herverkaveling in de jaren '50 geheel
verdwenen.
Binnenduinen
Met de prentbriefkaart van de Breede weg zijn
we in de binnenduinen terechtgekomen. Het gaat
overigens om de Breedste weg tussen de Hoge
zoom en de Kloosterweg. Het eerste deel van deze
weg heet nog steeds zo. Het hier afgebeelde stuk
werd in 1939 als laatste gedeelte van de Provincia
le weg tussen Renesse en Haamstede tot een
straatweg verbreed. Later kreeg deze verbinding
de naam Vroonweg. In de buurt van de toenmali
ge woning van Jaap den Boer aan de rechterkant
staan tegenwoordig de bungalows van de Greve-
Iingenlaan.
Naast het wagenspoor liep links op de Breedste
weg het iets hogere voet- en fietspad. Aan beide
kanten van de weg lagen houtwallen, die de weg
beschutting gaven. In dit deel van de binnendui
nen waren ook veel elzenmeten en boomgaarden.
Het leidde tot een afwisselend en boomrijk land
schap. waar toen de nog niet zo talrijke toeristen
zeer van genoten. Op sommige plaatsen langs de
duinen zou bij de aanleg van fietspaden deze foto
als voorbeeld kunnen dienen.
Naast het besloten landschap in de lagere ge
deelten van de binnenduinen is er ook een open
gebied, dat men op Schouwen de dmmpolder
noemde. In rapporten van biologen wordt het
veelal aangeduid met vroongronden. Van de duin
polder achter de Duinhoeve drukken we een
mooie foto af.die 20 jaar geleden ook al eens in de
Sterna werd gebruikt. Dankzij de fotograaf Rykel
ten Kate weten we dat de opname 21 juni 1935 om
half tien 's morgens is genomen.
Een excursie van de NJN (Nederlandse Jeugd
bond voor Natuurstudie) met 15 deelnemers
zoekt bijzondere planten en let ook op vogels.Ter
weerszijden van een droge kale slenk in de omge
ving van deTannetjesput staat veel lage Kruipwilg
of knieneries. Daartussen is het duin door koeien
en konijnen afgegraasd. Je kon er Harlekijn, Moe-
raswespenorchis, Pirola. Parnassia en zelfs Ad
dertong vinden.
Door de bioloog Frans Tjallingii is dit land
schapstype ooit 'kruipwilgheide' genoemd en
door de NJN werd het schertsend aangeduid met
'Konijnendorp1. Onderwijzer Willem van Eek uit
Rotterdam, die in Renesse een zomerhuisje had,
schreef in een van z'n plakboeken over dit kale
landschap dat het voorbij de 'boomgrens' lag. We
kunnen deze vergelijking doortrekken en de uit
lopers van de Verklikkerduinen op de achter
grond 'gletsjertongen' noemen, die langzaam
over het duingrasland schuiven. Met deze begrip
pen wordt geprobeerd het merkwaardige land
schap langs de hoge duinen door vergelijking
onder woorden te brengen. De NJN'ers van toen
genoten van de natuurstudie en natuurbeleving in
een als ongerept ervaren landschap.
Verklikkerduinen
Met de laatste prentbriefkaart van de stuivende
duinen zijn we op het hoogste punt van de land
schappelijke doorsteek gekomen. Met een beetje
fantasie waan je je hoog in de bergen boven de
'sneeuwgrens'. De plukken Helm lijken wel op
donkere rotsen. De wandelaar loopt in westelijke
richting en bevindt zich niet ver van het Duinhoe
vepad op de overgang tussen twee grote duinval
leien, die tegenwoordig wel het Konijnencircus en
de Binnenverklikker worden genoemd.
De vastleggingswerken van de Dienst der Do
meinen waren dit gebied nog niet genaderd en
daarom hebben we een fantastisch beeld op de
nog vrij stuivende Verklikkerduinen. Het reliëf
bestaat nog steeds.maar het is nu onder een dicht
struweel van Duindoorns verstopt.
Dc kaart was een uitgave van J.H. Borgmeijer
(1891-1959) uit Renesse. Hij had vanaf 1938 een
4
