Herfstschroeforchis Spiranthes spiralis
Na de komst van Harlekijn, Addertong, Slanke gentiaan en
Maanvaren, keken we op de Hompelvoet uit naar de Herfst-
schroeforchis. Deze groeit ook in de nabijgelegen Westdui
nen op Goeree, een kopjesduinlandschap dat al eeuwenlang
begraasd wordt. Het was natuurlijk nog de vraag of deze
soort ook op de Hompelvoet zou verschijnen en zo ja, dan
zou dat nog wel eens heel lang kunnen duren.
Groot was dan ook de verrassing toen Karin Noordhuis de
eerste zag staan en er in een sfeer van laaiend enthousiasme,
steeds meer exemplaren werden waargenomen.
Enkele dagen later ben ik er met John Beijersbergen nog eens
heen geweest. We hebben toen de grootte van de groeiplaats
ca. 200 bij200 meterin kaart gebracht en een schatting van
het aantal bloeiende exemplaren gemaakt (ruim 300).
Gezien de omvang van de populatie en het verspreidingspa
troon grotere en kleinere concentraties) moet de Herfst-
schroeforchis al meerdere generaties op de Hompelvoet
staan. Omdat de cyclus van zaad tot zaadproducerende
plant bij de Herfstschroef orchis erg lang duurt 7-15 jaar);
zullen de eerste kiemplanten al vele jaren geleden versche
nen zijn. Wellicht nog in de tijd van de schapenbegrazing
(voor 1993).
De Herfstschroeforchis is overal in Europa zeldzaam ge
worden en ook in Nederland zijn er de afgelopen honderd
jaar alleen maar groeiplaatsen verdwenen (er waren er nog
twee).
Door het radioprogramma Vroege Vogels is aandacht aan
deze vondst besteed in de uitzending van 5 septem ber. Via de
website: www.vroeeevogeIs.nl valide opname van de uitzen
ding over de Herfstschroeforchis nog steeds op internet te be
luisteren.
Herfstschroeforchis. Foto: Kees de Kraker.
In het voetspoor van de
vogelwachter
Vanaf de wal had ik het al
vaakzien liggen, "het para
dijs, genaamd Hompel
voet", aldus Kees Hanain
een publicatie uit 1963.
Maar vooralsnog niet toe
gankelijk Vanwege het 25-
jarig jubileum van de
VNLGO werd op 14 augus
tus een excursie georgani
seerd. Daar was mijn kans!
Na een barre tocht, de
avond ervoor, uit het Noor
den van het land, stond ik 's
ochtends vroeg in een zon
nig Ouddorp-Haven. Kees
de Kraker was onze reislei
der voor die dag.
Zodra wede Hompelvoet
hadden betreden viel me
vooral op dat het eiland veel
groter is dan het vanaf "de
wal'lijkt. Wat een ruimte!
We leerden van Kees over
het ontstaan ervan als plaat
uit schelpenbanken en
schorren tot het lieflijk ogen
de eiland dat het nu is. Uit
Hana's boekje weet ik dat de
plaat ook andere tijden heeft
gekend, namelijk "woest en
ledig". De plaat werd in die
tijd nogal eens overspoeld,
maar dat was voordat de
Brouwersdam zijn invloed
deed gelden. Zo niet deze
zaterdag. We stonden te
midden van Herfstbitterling,
Parnassia, Krielparnassia
en andere, voor mij onbe
kende soorten. (Met mijn
beginnerstatus heb ik ge
merkt dat ik me beter op een
paar soorten kan richten om
het te kunnen onthouden).
Inmiddels hadden zich ook
fjorden aangesloten bij het
59