Herfstschroeforchis Spiranthes spiralis Na de komst van Harlekijn, Addertong, Slanke gentiaan en Maanvaren, keken we op de Hompelvoet uit naar de Herfst- schroeforchis. Deze groeit ook in de nabijgelegen Westdui nen op Goeree, een kopjesduinlandschap dat al eeuwenlang begraasd wordt. Het was natuurlijk nog de vraag of deze soort ook op de Hompelvoet zou verschijnen en zo ja, dan zou dat nog wel eens heel lang kunnen duren. Groot was dan ook de verrassing toen Karin Noordhuis de eerste zag staan en er in een sfeer van laaiend enthousiasme, steeds meer exemplaren werden waargenomen. Enkele dagen later ben ik er met John Beijersbergen nog eens heen geweest. We hebben toen de grootte van de groeiplaats ca. 200 bij200 meterin kaart gebracht en een schatting van het aantal bloeiende exemplaren gemaakt (ruim 300). Gezien de omvang van de populatie en het verspreidingspa troon grotere en kleinere concentraties) moet de Herfst- schroeforchis al meerdere generaties op de Hompelvoet staan. Omdat de cyclus van zaad tot zaadproducerende plant bij de Herfstschroef orchis erg lang duurt 7-15 jaar); zullen de eerste kiemplanten al vele jaren geleden versche nen zijn. Wellicht nog in de tijd van de schapenbegrazing (voor 1993). De Herfstschroeforchis is overal in Europa zeldzaam ge worden en ook in Nederland zijn er de afgelopen honderd jaar alleen maar groeiplaatsen verdwenen (er waren er nog twee). Door het radioprogramma Vroege Vogels is aandacht aan deze vondst besteed in de uitzending van 5 septem ber. Via de website: www.vroeeevogeIs.nl valide opname van de uitzen ding over de Herfstschroeforchis nog steeds op internet te be luisteren. Herfstschroeforchis. Foto: Kees de Kraker. In het voetspoor van de vogelwachter Vanaf de wal had ik het al vaakzien liggen, "het para dijs, genaamd Hompel voet", aldus Kees Hanain een publicatie uit 1963. Maar vooralsnog niet toe gankelijk Vanwege het 25- jarig jubileum van de VNLGO werd op 14 augus tus een excursie georgani seerd. Daar was mijn kans! Na een barre tocht, de avond ervoor, uit het Noor den van het land, stond ik 's ochtends vroeg in een zon nig Ouddorp-Haven. Kees de Kraker was onze reislei der voor die dag. Zodra wede Hompelvoet hadden betreden viel me vooral op dat het eiland veel groter is dan het vanaf "de wal'lijkt. Wat een ruimte! We leerden van Kees over het ontstaan ervan als plaat uit schelpenbanken en schorren tot het lieflijk ogen de eiland dat het nu is. Uit Hana's boekje weet ik dat de plaat ook andere tijden heeft gekend, namelijk "woest en ledig". De plaat werd in die tijd nogal eens overspoeld, maar dat was voordat de Brouwersdam zijn invloed deed gelden. Zo niet deze zaterdag. We stonden te midden van Herfstbitterling, Parnassia, Krielparnassia en andere, voor mij onbe kende soorten. (Met mijn beginnerstatus heb ik ge merkt dat ik me beter op een paar soorten kan richten om het te kunnen onthouden). Inmiddels hadden zich ook fjorden aangesloten bij het 59

Tijdschriftenbank Zeeland

Sterna | 2004 | | pagina 21