Nestholletjes van Schorzijdebij tussen de straatklinkers.
Foto: Kees de Kraker.
men is door een Schorzijdebij. Normaal is deze soort oligo-
lectisch - gespecialiseerd op Zeeaster (Aster tripolium).
Daarnaast vliegt de soort ondermeer op Akkermelkdistel
(Sonchus arvensis) en in Frankrijk ook wel op Echt bitter
kruid (Picris hieracioides), maar altijd aanvullend. Buiten het
verzamelen van stuifmeel wordt op veel soorten nectar ge
dronken.
De kolonie waar het om draait is gesitueerd in Ooltgensplaat
op de oostpunt van Flakkee (Goeree-Overflakkee is één van
de Zuid-Hollandse eilalanden). Nu groeit hier - voor zover
bekend- geen Zeeaster, maar waar deze bijen dan wel op
vliegen is ons een raadsel. Wel komt hier veel Heelblaadjes
(Pulicaria dysenterica) en Viltig kruiskruid (Senecio erucifo-
lius) voor. Hoewel elders hierop in het begin van het seizoen
wel Schorzijdebij wordt gezien, is het verzamelen van stuif
meel hierop nooit waargenomen.
Nu heb ik de stuifmeel korrels bekeken (met een slechte mi
croscoop) en er een simpel tekeningetje van gemaakt (zie bij
lage). Het zijn kort behaarde bolletjes, waarbij het 'haar' wat
warrig is - geen perfect symmetrische structuur. De korrels
die ik bekeken heb, zagen er allemaal hetzelfde uit. Mis
schien kunt u erwat van zeggen? In de literatuur las ikdat her
kenning van de verschillende Asteracea niet eenvoudig is.
Sent: Wednesday, September 10, Beste Kees,
Het is niet mogelijk met behulp van je tekeningetje te zeg
gen welke plant het vermoedelijk zou kunnen zijn. De
korrels van een aantal composieten lijken inderdaad veel
op elkaar. In de microscoop gezien zijn het bolletjes met
stekels.
Ik stuur je hierbij twee foto's die ik van de stuifmeelkor-
rels van de zeeaster en het heelblaadje heb gemaakt. De
foto's zijn niet perfect maar geven toch een idee van de
vorm van de korrels met ornamentatie. Beide hebben
drie aperturen die op de foto's te zien zijn. Beide foto's
zijn polair opgenomen. (De meeste korrels hebben twee
polen met een equator, te vergelijken met de aarde). De
foto's zijn gemaakt met een 1000-voudige vergroting.
Een deelstreepje op de maatlat is 1,46 micrometer. Aan
de foto's is te zien dat beide korrels in grootte verschillen.
Ook de stekels van de zeeaster zijn forser.
Voor een goede naamgeving van het door j ou verzamelde
kan ik alleen maar werken met stuifmeel. Als je dat zou
willen toesturen dan kan ik misschien wat voor je doen. Ik
kan er dan zelf een preparaat van maken. Gewoon wat
stuifmeel in een papiertje vouwen.
Verzonden: Vrijdag 12 september
Zojuist belde Arjen Neve uit Leiden met de uitslag van het
pollenonderzoek van de Schorzijdebij uit Ooltgensplaat.
Het betreft geen stuifmeel van Zeeaster, Heelblaadjes of Vil
tig kruiskruid, maar het behoort tot het type van Vertakte
(vroeger Herfst-)leeuwentand en Akkermelkdistel. Welke
soort precies kon hij niet zeggen, in dit type is hij niet zo
thuis. Stuurt het preparaat wat hij gemaakt heeft, weer door
naar een andere specialist voor verder uitsluitsel. Vroeg mij
om nog wat meer stuifmeel van verschillende exemplaren in
Ooltgensplaatte verzamelen, omdat individuen er verschil
lende gewoontes op na kunnen houden. De pollen die hij
had bekeken waren afkomstig van twee verschillende plan
tensoorten, allebei van het zelfde type.
Het blijft een buitengewone zaak. Daar een populatie die
mogelijk na de afsluiting van het Krammer-Volkerak (toen er
nog wel Zeeaster voorkwam) helemaal is overgeschakeld
op gele composieten. Morgen kom ik daar weer in de buurt
en zal proberen nog wat stuifmeel te verzamelen.
58
