zijn Renault tractor bezig met het omwerken of
cultivatoren van de grond. De erwtenruiters vor
men mooie lijnen in het landschap. Aan de hori
zon voor de duinen staan de huizen langs de Lage-
weg.
Foto 'Berge'
De fotograaf Jaap van den Berge uit Haamste
de was veertigjaar lang een begrip in de Westhoek
van Schouwen. Hij wist het landschap voortreffe
lijk vast te leggen in duizenden zwartwit foto's en
kleurendia's. Jacob Frans Jan van den Berge werd
in 1922 op Tweede Kerstdag geboren in Haamste
de. Als j ongeman kwam hij te werken in het pomp
station De Blinkert van de Waterleidingmaat
schappij Schouwen-Duiveland. Al eerder op
15-jarige leeftijd was hij met fotograferen begon
nen, vooral in de duinen. In 1947 trouwt Jaap van
den Berge met zijn dorpsgenoot Maatje Verboom
(geboren 1918) en begint hij een 'foto-galanterie-
souvenirzaak' aan Ring 10 in Haamstede. Hij legt
zich toe op reportages, pasfoto's, luchtfoto's en
vooral op prentbriefkaarten met de kenmerken
de aanduiding 'Foto Berge'. Enige bekendheid
krijgt hij met de diaserie 'Schouwens Schoonheid'
die hij vaak voor verenigingen en toeristen ver
toont. In het dorp noemde men hem wel 'Jaap
Foto'. Hij draait als operateur films in bioscoop
Tavenu van Haamstede en maakt zelf de film
1 Bewoners van de inlagenover de vogels, vissers,
eierrapers en boeren in dit typische landschap. De
toelichting op de dia' s wordt gegeven door fruitte
ler J.P.C. Boot. De heren Van den Berge en Boot
maken in 1967 het aardige fotoboek 'Schouwens
Westhoek'. In 1984 verkoopt Van den Berge zijn
2500 grootbeeld- en 4000 kleinbeelddia's aan het
gemeentearchief. De vraagprijs is 7500 gulden.
Zijn bedrijf wordt in 1987 na veertig jaar beëin
digd. er waren geen kinderen. Jaap van den Berge
overlijdt in 1991,zijn vrouw Maatje in 2007.
Naar aanleiding van het 25-jarig jubileum ver
scheen in 1972 een interview waarin Jaap van den
Berge iets vertelt over zijn manier van werken.
Het advies is simpel: 'Ik moet altijd een goed over
zicht hebben', want op een hoog terreingedeelte
'kan ik veel zien'Bij de foto van de Westenschou-
wen stond hij dan ook op de inlaagdijk. Kenmer
kend voor veel zwartwit prentbriefkaarten zijn de
wolkenluchten die er dankzij een geelfilter uit
springen. De grillig stuivende duinen, het strand.
doorkijkjes in het bos, mooie gebouwen in het
groen en vooral beelden van het gevarieerde
landschap (ook uit de lucht):bij Foto 'Berge' vind
je het. Op de plaats van de postzegel staat 'echte
foto'. Dat betekent dat van de foto's geen cliché's
werden gemaakt, maar dat de fotograaf zelf de
prentbriefkaarten afdrukte. Uitgevers van boe
ken en tijdschriften valt de hoge kwaliteit op.
Rechtsonder op de adreszijde staat steeds een
code, waarvan de laatste twee cijfers het jaar van
afdrukken aangeven (op de kaart van Haamstede
staat 366). Van dezelfde foto kom je verschillende
jaren tegen, de oudste is waarschijnlijk het jaar
van de opname.
De toeristen op Schouwen-Duiveland kochten
de 'ansichten' graag. In zijn winkel in Haamstede
hing altijd een grote collectie prentbriefkaarten
'van eigen bodem'. Dat was heel wat anders dan
tegenwoordig met een zeer beperkte keus aan
kleurenkaarten met weinig topografie. Van den
Berge was zich bewust kwaliteit te leveren en op
z'n kaarten staat altijd 'nadruk ten strengste ver
boden'. Hij had oog voor het landschap en zei in
1972: 'Het mooist van alles is het 18 km lange
strand en de duinenrij in de Westhoek'En over de
houtwallen om de percelen: 'Renesse is trots op
zijn walletjes, omdat ze mooi zijn en een goedkope
afrastering vormenDe fotocollectie 'Bergever
beeldt Schouwen op het moment dat veel mensen
Schouwen-Duiveland beginnen te ontdekken en
belangstelling tonen voor hun vakantie-omge
ving.
Dit was de 40ste en laatste aflevering van
Landschap 19 toen. Het belangrijkste is op
mijn manier getoond en gezegd. Ik wil niet in
herhaling vervallen. De serie begon twintig
jaar geleden in 1989. In de loop van de jaren
kreeg ik veel hulp van Teun Rosmolen (Zie-
rikzee). Opmerkingen mocht ik ontvangen
van Wim de Vrieze (Haamstede) en Ad
Beenhakker (Middelburg). Zij wezen mij op
foutjes in de tekst, zoals een verkeerd be
noemde kerktoren aan de horizon, of gaven
een interessante aanvulling. Ook redacteur
Kees de Kraker bedank ik voor de voortreffe
lijke opmaak van de artikelen in Sterna.
37
