We hebben in de kreek van de Schelphoek (km-
hok 44/45-413; 28 april 2010) geen Hydrobiidae
opgevist. Wel kwamen we hier de Strandgaper
My a arenaria en het Muiltje Crepidula fornicata
tegen. De laatste zat massaal op^de stortsteen
langs de oever. Een andere plek zonder vertegen
woordigers uit deze familie was de 'Zoete Vest'
van Zierikzee (km-hok 53-408,13 mei 2009). Hier
vonden we alleen de Kleine diepslak Bithynia
leachii en hetTractorwiéltje Gyraulus crista. Soms
troffen we helemaal geen mollusken aan, zoals bij
de inlagen ter weerszij de van de aanzet van de Pij -
lerdam, de Westenschouwensche Inlaag (km-hok
39/40-410). Al deze wateren zijn in de bijgevoegde
tabel weggelaten om de schets van de drie Hydro
biidae niet te verstoren.
Opmerkingen
Uit de inventarisatie blijkt dat er in het binnen
water van Schouwen-Duiveland de nodige ver
scheidenheid is aangetroffen. De zuidkust laat in
lagen en doorbraakkreken zien met soorten die
op brak tot sterk brak water wijzen. De Opge
zwollen brak waterhoren is er rijk aanwezig, in te
genstelling tot de Hydrobiidae van minder zout
water. We vonden er een enkele maal zelfs typisch
mariene (zeewater) soorten, zoals het Wadslakje,
Muiltj e en de Strandgaper. De twee wateren bij
De Val vormden een verrassende uitzondering
met enkel de zoetwatersoort Jenkins'waterho-
ren. Het muiltje moet een recente verschijning
zijn in de Schelphoek,in Kuijper (2000) werd deze
vindplaats nog niet gemeld.
Op Schouwen-Duiveland werden de wateren
met Basters drijfslak meer centraal en aan de
noordzijde gevonden. De oorzaak moet in het la
gere zoutgehalte van het water gezocht worden.
De invloed van het polderwater is er groter dan in
de inlagen, wat een andere dynamiek geeft in
zoutgehalte en waterkwaliteit. Voor de beschei
den rol die Basters drijfslak in het centrale en
noordelijke deel speelt moet echt nog een heldere
verklaring gevonden worden. Met het zoutgehal
te neemt hij het niet heel nauw, er lijken genoeg
kansen voor deze soort. De twee andere Hydrobi
idae zijn er beter vertegenwoordigd.
De bijna zoete wateren zijn nauwelijks bezocht,
de doelsoort Basters drijfslak zou daar toch niet te
vinden zijn. Op grond van zoete kenmerken van
de oevervegetatie hebben we bijvoorbeeld een
plas aan de noordzijde van Nieuwerkerk en een
weel aan de Oudepolderdijk/Capelleweg, zuid
oostelijk van Schuddebeurs, links laten liggen.
Tot slot
Het bemonsteren van het binnenwater op
Schouwen-Duiveland op ruim 60 plekken laat met
zeven waarnemingen van Basters drijfslak een ta
melijk schaars voorkomen van die soort zien. Met
deze inventarisatie wordt het beeld uit Kuijpers
(2000) en Gittenberger Janssen (1998) echter
ruim overtroffen, daarin staat alleen het atlasblok
met Zierikzee - Kaaskenswater en Ronde Weel -
aangeduid. De score uit het voorlopige atlasje van
het ANM (2003) wordt bij lange na niet gehaald,
wat aangeeft dat die gegevens nog gecontroleerd
moeten worden, zoals de samenstellers dat ook
duidelijk aangeven. Gelet op de aard van onze in
ventarisatie, is overigens niet uit te sluiten dat B as
ters drijfslak nog wel eens ergens anders opduikt.
Tot besluit wil ik hier Jaap Woets bedanken
voor zijn praktische inzet - wat het tempo in dit
project ten goede kwam - en voor het doornemen
van de concepttekst.
Literatuur
ANM, 2003. Atlasje ANM - Atlasproject Nederlandse
Mollusken, Amsterdam; voorlopige kaarten, werkdocu
ment voor regiocoördinatoren.
Bank,R. A.,L. J.M. Butot E. Gittenberger, 1979. On
the identity of Helix stagnorum Gmelin, 1791and Turbo
ventrosus Montagu, 1803 (Prosobranchia,Hydrobiidae).
- Basteria 43(1-4)51-60.
Bruyne, R.H. de, H. Wallbrink A.W. Gmelig Mey-
ling, 2003. - Bedreigde en verdwenen land- en zoetwater-
mollusken in Nederland (Mollusca); basisrapport met
voorstel voor de Rode Lijst. - Stichting European Inverte-
brateSurvey-NederlandenStichtingANEMOON(2003).
Butot, L.J.M., 1977. Het Kaaskenswater en het natuur
wetenschappelijk belang van typelocaliteiten. - RIN-rap-
port, Rijksinstituut voor Natuurbeheer, Leersum.
Gittenberger, E. A.W. Janssen (red.), 1998. De Ne
derlandse zoetwatermollusken. - Nederlandse Fauna 2.
Naturalis,KNNV EIS-Nederland, Leiden.
HoEKSEMA,D.F.,J.P.KREPS&G.F.SiMONS,1991.Waarne-
mingen aan enige Nederlandse Hydrobia's, met de ver
melding van een nieuwe vindplaats van Semisalsa stagno
rum (Gmelin, 1791). - Correspondentieblad N.M.V., Nr.
263:908-916.
Kuijper, W., 2000. - De weekdieren van de Nederlandse
brakwatergebieden (Mollusca). - Nederlandse Faunisti-
sche Mededelingen, 12:41-120.
Raad, H.J., 2009. Het voorkomen van Basters drijfslak
op Tholen. - Spirula, No. 368 (mei/juni 2009) ,56-58.
111
