Laagvliegoefeningen, politiek en ganzenbeheer
Die ervaringen met vogels contra vliegtuigen
waren gebaseerd op de situatie in het noordelijk
Deltagebied en spitsten zich toe op de ergerlijke
gang van zaken in het Oude Land van Strijen
(OLS). In deze in het oosten van de Hoeksche
Waard gelegen polder ligt een tegen de 600 hecta
re groot reservaat, gesticht in 1988 en beheerd
door Staatsbosbeheer. Aanvankelijk stonden de
grote contingenten overwinterende ganzen cen
traal. Toen parallel aan de komst van gerichte
maatregelen waaronder een aangepast peilbe
heer de weidevogels toenamen, verlegde Staats
bosbeheer de prioriteit. Als ganzenpleisterplaats
is het OLS nogsteeds zeer belangrijk,kwantitatief
en kwalitatief Dat laatste dankt de polder aan de
aanwezigheid van Dwergganzen. Sinds de Zwe
den in 1980 aanvingen met de herintroductie van
deze in Lapland thans nagenoeg verdwenen
soort, die mondiaal als bedreigd te boek staat, ont
wikkelden de 'projectganzen' een sterke voor
keur voor het OLS om er te overwinteren. Ze zijn
er van oktober tot in maart, waarbij het voorkomt
dat vrijwel het gehele contingent Dwergganzen
uit Zweeds Lapland in het OLS verblijft.
Laagvlieggebieden
De Hoeksche Waard is aangewezen als laag-
vlieggebied. In Nederland bevinden deze zich
veelal boven 'groene' gebieden. Defensiehelikop
ters hielden in 2002-03 in het OLS een reeks oefe
ningen, die deining veroorzaakten onder de groe
pen pleisterende ganzen, Smienten en steltlopers.
In het winterhalfjaar komen de voor SOVON tel
lende vrijwilligers al vaak op 40.000 plus vogelindi-
viduen. In die periode had het OLS reeds de status
van Important Bird Area en Vogelrichtlijngebied.
Omdat bij de verwerving van deze kwalificaties al
bepaald was dat bestaand gebruik kon worden
voortgezet, tenzij er sprake was van significant ne
gatieve gevolgen, ging Defensie door met haar
laagvliegerij. Hoeksche Waards Landschap
(HWL) kwam in actie, waarbij zelfs een deputatie
op bezoek ging op de luchtmachtbasis Gilze-
Rijen. Ook Vogelbescherming doopte de pen in de
inktpot.Tevergeefs. Defensie gaf geen krimp.
Begin mei 2010 werd wederom een drempel
overschreden. Het OLS had toen net de Natura
2000 status verkregenAl eerder, in 2002, kreeg de
polder de status ganzenopvanggebied en ver
klaarde de provincie deze ook als 'stiltegebied'.
Rond 1 mei, in het hart van de broedtijd van wei
devogels, hield Defensie laagvliegoefeningen in
het Staatsbosbeheerreservaat, midden in het
OLS. Onder de broedende Grutto's,Tureluurs en
Kieviten was de deining enorm. Dat was ook het
geval onder de Hoeksche Waardse bevolking, die
niet kon bevatten dat nota bene in het reservaat
waarover ze vaak lofredes hoorden en lazen, De
fensie met helikopters haar gang kon gaan. Foto's
van enkele meters boven het OLS hangende toe
stellen verschenen in het huis-aan-huisje en het
HWL klom weer in de pen. Als reactie liet de
Luchtmacht weten niet te garanderen dat het
OLS gevrijwaard zou blijven van laagvliegoefe
ningen. Wel voegde men eraan toe dat Defensie
overleg voerde met LNV over een landelijke Nb-
wetge ving ten aanzien van vliegactiviteiten boven
en nabij Natura 2000 gebieden.
Op 25 januari 2011 ging het opnieuw hevig mis.
Na een afwezigheid van enkele weken door de
winterse omstandigheden, pleisterden op die
datum tienduizenden ganzen in het OLS. Aan het
einde van de ochtend verscheen een luchtmacht
helikopter, type Apache. Deze ving aan met
manoeuvres, met als onderdeel dalingen tot op
enkele meters boven de grond, waarbij het toestel
Gerard L. Ouweneel
Na een reeks onthutsende ervaringen met verstoringen van vogels door laagvliegende vliegtuigen,
kwam ik een kleine tien jaar geleden op Schiphol tot een onderhoud met functionarissen van de
Luchtvaartpolitie (LVP). Dat gesprek was openhartig, waarbij de LVP meedeelde dat men (te) laagvlie
gen rangschikte onder het hoofdstuk 'milieu'. Grif gaven de heren toe dat dit chapiter noodgedwongen
onderaan hun takenlijst bungelde. Ze moedigden aan over deze lacune in de taakvervulling te schrij
ven, in de hoop dat zo'n publicatie ertoe zou bijdragen dat Den Haag het LVP-budget zou verruimen.
26
