Weliswaar minder groot dan op de Hompelvoet,
maar op de Slikken van Flakkee-Zuid ging het
toch al om 100-en vlinders. Omdat rolklavers zich
nog steeds uitbreiden op de open begraasde ge
bieden in de Grevelingen en de vlindertjes nog
lang niet overal te vinden zijn, is verdere toename
te verwachten.
Op Schouwen is de Sint-Jansvlinder een tame
lijk schaarse soort. Al jarenlang is er een kleine
populatie op de Rietdijk nabij Zonnemaire. Ver
der vliegt de soort onder andere in het Dijkwater
en zijn er enkele zeer kleine populaties in het
duingebied.
In de duinen van Goeree komt de Sint-Jansvlin
der talrijk voor in enkele begraasde valleien. De
eerste vlinders op de Hompelvoet waren vermoe
delijk afkomstig van de Preekhildijk aan de over
kant van het Springersdiep. Op deze prachtige
bloemdijk is al lange tijd een populatie Sint-Jans
vlinders aanwezig.
Levencyclus
De Sint-Jansvlinder is een rupsoverwinteraar.
Wanneer de rups in de nazomer uit het eitje komt,
eet deze enige tijd waarna ze als klein rupsje in de
strooisellaag kruipt en in winterrust gaat. In het
voorjaar begint het rupsje weer te eten tot het in
de zomer volgroeid is. Onder minder gunstige om
standigheden kan dat soms een jaar langer duren.
De volgroeide rups kruipt in een wat hogere plant
en spint daar een heldergele cocon waarin ze zich
verpopt. Heel erg lang zitten die cocons er niet, in
elk geval niet veel langer dan 1-2 weken. Dan val
len grote cocons op met aan de bovenkant wat
zwart van de pophuid dat naar buitensteekt, als
teken dat de vlinder is uitgeslopen. Op meer be
schutte locaties en op dijken is de vliegtijd wat
vroeger dan in de Grevelingen waar het voorjaar
vanwege de nabijheid van groot open water altijd
later op gang komt. De mannetjes gaan meteen op
zoek naar vrouwtjes om mee te paren.
Iets later in het seizoen krijgen we vaak gepaard
zittende vlinders te zien, waarbij het om een don
ker gekleurd groen glanzend vrouwtje gaat met
een lichter gekleurd meer bruinig mannetje. Dan
betreft het een vers uitgeslopen vrouwtje dat me
teen 'besprongen' is door een wachtend mannetje
die op zoek naar vrouwtj es al langer heeft rondge
vlogen en daarom een meer versleten uiterlijk
heeft.
Het zijn zware vrij trage vliegers die zich met
snorrende vleugelslag op geringe hoogte boven
de vegetatie voortbewegen op zoek naar vrouw
tjes, nectarplanten of een plekje om eieren af te
zetten. Zelf had ik meermaals de indruk dat de
vrouwtjes de eieren ook vanuit een vliegende po
sitie tussen de vegetatie lieten vallen. Hoewel er
een duidelijk piek in juli is, kunnen er tot eind au
gustus nog nieuwe vlinders verschijnen. In de lite
ratuur wordt Gewone rolklaver als waardplant
genoemd, in de Grevelingen blijkt naast Gewone
rolklaver ook Smalle rolklaver als zodanig te wor
den benut.
Sint Jan en Sint Jacob
De vlinders met de heiligennamen van Sint Jan
en Sint Jacob worden nogal eens door elkaar ge
haald. Van geen wonder, in beide gevallen gaat het
om dagactieve nachtvlinders die in naam maar
weinig verschillen en vanwege de zwart met rode
tekening ook nog eens sterk op elkaar lijken. Wie
ze wat beter kent zal die vergissing niet meer
maken.
De Sint-Jacobsvlinder is vernoemd naar de be
langrijkste waardplant Jacobskruiskruid dat zo
genoemd werd omdat het op de naamdag van Sint
Jacob (25 juli) in volle bloei staat. De rupsen zijn
de bekende zebrarupsen. Zowel rups als vlinder is
giftig vanwege de opgenomen alkaloïden uit het
Jacobskruiskruid Het geêl+zwart van de rups en
zwart+rood van de vlinder zijn signaalkleuren die
waarschuwen voor de giftigheid van de rups of
vlinder.
De Sint-Jansvlinder heeft niets met Sint-Jans-
kruid te maken, veelal wordt voor de herkomst
van de naamgeving naar de naamdag van Sint Jan
(=24 juni) verwezen,als het begin van de vliegtijd.
Daarnaast is er de associatie met het bloed van
Sint Jan (Johannes de Doper) waarbij de rode
stippen van de vlinder als bloeddruppels gezien
worden. Sint-Jansvlinders worden ook wel bloed-
drupjes genoemd. Evenals Sint-Jacobsvlinders
zijn Sint-Jansvlinders giftig vanwege door de rup
sen opgenomen stoffen uit de waardplant. In dit
geval gaat het niet om alkaloïden maar om blauw
zuurachtige verbindingen.
78
