Zwartkopgors
Schouwen-Duiveland
Door Gerard Ouweneel
rtkopgors bij
de Prunje
Begin mei jl. waren op Lesbos dagelijks zwartkopgorzen te
zien. In Zuidoost-Europa is hun biotoop kleinschalig cultuur
land, een ook op Lesbos aanwezig terreintype. In de eerste
dagen van mei keren ze terug uit hun winterkwartier. Die
terugkeer zetten ze luister bij door welluidende, eigenlijk
ongorsachtige zang ten beste te geven. Dat schrijver ruim
vier weken later op 'eigen grond' weer een ontmoeting met
een zwartkopgors te wachten stond, kwam op Lesbos geen
moment op.
In de hoop dat in de Flaauwers Inlaag wel
licht laat in het seizoen toch nog grote
sterns waren gaan broeden, reed ik zondag
morgen 10 juni naar de Prunje. Die hoop
was tegen beter weten in, want waakzame
leden van de GSCG, de Grote Stern Contact
Groep, hadden alsdan zo'n vestiging direct
gemeld. Inderdaad geen grote sterns, maar
wel een groep van 20 noordelijke bontbek-
plevieren, 10 steenlopers en rosse grutto's.
Om circa 10.00 uur stonden aan het einde
van de Inlaagweg, tegen de Schelphoek
aan, Dick van Houwelingen en Ronald in 't
Veld van de Hoeksche Waardse vogelwerk
groep. Een derde vogelaar stelde zich voor
als Herman Snijders. Deze zou zijn aanwe
zigheid meteen stevig neerzetten. Terwijl
Dick, Ronald en ik aan de praat raakten over
onderwerpen die vogelaars altijd aansnij
den, merkte Herman op 'wat is daar voor
een vreemde vogel gaan zitten?'Dat was een understatement.
Op zo'n 10 tot 15 meter afstand zat op een heiningdraad
een tamelijk forse zangvogel die Ronald en mij direct tot de
uitroep 'zwartkopgors' bracht. Dat was niet zo moeilijk, want
een adulte volwassen man zwartkopgors in zomerkleed is
met zijn zwarte kop, felgele keel en de kastanjebruine plek
voor de vleugelboeg en op de stuit onmiskenbaar. En die ken
merken vielen direct op. Bovendien had ik de Lesbosse zwart
kopgorzen vers op het netvlies. De gors werd danig belaagd
door een graspieper, een soort die ter plekke iedere zomer
standaard territorium houdt. Al gauw raakte de vogel uit
zicht. Maar hij keerde terug, nu aan de andere kant van onze
standplaats, weer op korte afstand, op en neer pendelend tus
sen de grond en een heiningdraad, deining brengend onder
weer graspiepers en nu ook onder rietgorzen en een kneu.
Ook op deze positie liet de vogel zich korte tijd voortreffe
lijk bekijken, waarbij wij bij de al genoteerde kenmerken de
betrekkelijk lange staart zonder wit konden voegen. Door de
voortdurende aanvallen van de drie genoemde autochtone
soorten, was de zwartkopgors vliegerig. Na een paar minu
ten vloog hij weg richting zuidoost, allengs hoger komend
boven de scheidingsdijk tussen de Wevers Inlaag en de
Inlaagweg. Al eerder en ook weer bij het wegvliegen gaf de
gors een tsjilpachtige roep ten beste.
Terstond na de ontdekking was actie onder
nomen. Pim Wolf bleek onbereikbaar, maar
vanuit Ouwerkerk rukte René van Loo direct
uit. Helaas was bij zijn komst de zwartkop
gors al foetsie. Hans Westerlaken zond na
het telefoontje direct een DBA (Dutch Bird
Alert) uit. Geen van ons had een fototoestel
bij zich, hetgeen tegenwoordig voor een
twitcher ontoelaatbaar is. Maar wellicht
behoren wij niet bij die categorie vogelaars.
Herman, de ontdekker, deed pogingen de
vogel met zijn mobieltje door een telescoop
te fotograferen. Die poging leed schipbreuk.
De zwartkopgors is vanaf de noordpunt
van de Adriatische Zee een zomervogel
in Zuidoost-Europa, van waaruit hij al in
augustus wegtrekt naar zijn winterkwartier
op het Indiase subcontinent. In Nederland
staat de soort te boek als onregelmatige
gast met tot en met 2006 10 gevallen.
Nadien zijn er wellicht nog enkele gezien. De meeste waar
nemingen zijn van mei of juni, exemplaren die op hun
voorjaarstrek zijn doorgeschoten. De vogels van Schouwen-
Duiveland voert de zwartkopgors voor de streek op als
een dwaalgast, waarbij echter nadere bijzonderheden ont
breken. De waarneming van 10 juni is ingezonden naar
de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna (CDNA).
Literatuur:
Handrinos, G. T. Akriotis, 1997, The Birds of Greece,
Christopher Helm, Londen.
Werkgroep Avifauna Natuur- en Vogelwacht Schouwen-
Duiveland, 1986, De vogels van Schouwen-Duiveland,
Zierikzee
14
Schets: Dick van Houwelingen
