J
mm
Kunnen we er wat aan doen?
In Engeland worden momenteel pogingen gedaan om de
zomertortel binnenboord te houden. Daar zijn goede redenen
voor: als de huidige Britse trend zich voortzet zal de soort er
over maximaal 20 jaar verdwenen zijn. De eerste resultaten
van het Turtle Dove Project wijzen uit dat zomertortels vooral
broeden in gebieden met flinke heggen en struwelen met veel
doornstruiken. Nog belangrijker wellicht zijn testen die op
een aantal landbouwbedrijven zijn gedaan met het inzaaien
van speciaal op de soort gerichte stroken. De aandacht gaat
daarbij vooral uit naar zaden die in de vestigingsfase van de
vogels beschikbaar komen. De eerste resultaten wijzen uit dat
zomertortels wat meer zijn gaan broeden nabij enkele van
deze gebieden en er ook jongen produceren. Binnen het kader
van het Subsidiestelsel Natuur- en Landschapsbeheer zijn er
wellicht mogelijkheden om deze proef ook in onze regio uit te
voeren. Op Schouwen-Duiveland zou een dergelijke proef kun
nen slagen nabij de duinzoom, maar ook elders in het agrarisch
gebied nabij kreekbossen of flinke heggen (bijv. Kijkuitsedijk
Brouwershaven) lijkt dit beslist de moeite waard. Het beheer
van delen van het Schouwse duingebied is reeds gericht op
het terugbrengen van kruidenrijke kortgrazige vegetaties. In
combinatie met aandacht voor goed broedhabitat zou dat de
zomertortel in de kaart moeten spelen. Het duinbeheer op
Goeree kan wat dat betreft wellicht als voorbeeld dienen: een
integrale broedvogelkartering in 2011 leverde hier 45 territoria
op, waarmee dit gebied beslist een van de laatste bolwerken
voor de zomertortel in Nederland is (Sovon 2012). Verder is het
natuurlijk belangrijk om geregeld broedvogeltellingen uit te
blijven voeren, zodat de verdere populatieontwikkeling van de
zomertortel in de gaten gehouden kan worden.
Specifiek onderzoek naar het voedsel en de foerageerlocaties
van onze tortelduiven zou daarnaast bijzonder welkom zijn.
Dat het écht mis kan gaan met een heel gewone vogel bewees
de plotse teloorgang van de Amerikaanse trekduif, waarvan er
midden negentiende eeuw nog honderden miljoenen over
het Amerikaanse continent trokken, maar die driekwarteeuw
later, in 1914, door een combinatie van waanzinnige overbe-
jaging en habitatvernietiging uitstierf. In Afrika werden recent
nog meer dan een miljoen zomertortels gezien op een belang
rijke trekroute. Je bent dan geneigd te denken dat zo'n talrijke
vogel wel een stootje kan hebben. Dat is natuurlijk zo, maar
het ongelofelijke, waar gebeurde verhaal van die andere trek
duif toont aan hoe snel het mis kan gaan. Aan de slag dus, voor
het behoud van onze zomertortel!
Ik dank alle broedvogeltellers en in het bijzonder de tot de
telgroep Zeepe Slotbos behorende leden van de vogelwerk
groep. Dank ook aan de Provincie Zeeland en Staatsbosbeheer,
die een aantal professionele karteringen op het eiland mogelijk
maakten.
Literatuur/websites
RSPB Turtle Dove Project: http://www.rspb.org.uk/ourwork/pro-
jects/details/256862-turtle-dove-monitoring
Vergeer J.W. 2010. Beleidsmonitoring broedvogels EHS en
beheergebieden in Zeeland 2006-2009, met een overzicht van
trends sinds 1990. Sovon Monitoringrapport 2010/02.
Zwarts L., Bijlsma R.G., van der Kamp Wymenga E. 2009.
Living on the Edge, Wetlands and birds in a changing Sahel.
KNNV Uitgeverij, Zeist.
Slaterus xxx. Goeree 2011Sovon
19
