Ongetwijfeld zullen dergelijke aantallen in milde win
ters niet verschijnen. De verspreiding van de brand-
gans is nog steeds sterk geconcentreerd in en nabij de
natuurgebieden aan de rand van de Oosterschelde en in
mindere mate van de Grevelingen. Erg belangrijk zijn
de Prunje en omgeving en de karrevelden bij Zierikzee.
De laatste jaren zien we een toenemende spreiding over
het gehele eiland, waarbij het soms om groepen van
meer dan 1000 exemplaren gaat. Komende milde win
ters zullen moeten uitwijzen in hoeverre dit verschijn
sel gekoppeld is aan koud winterweer, of dat het van
meer structurele aard is. De voorkeur voor kortgrazige
vegetaties is evident, maar groepen van vele honderden
tot meer dan duizend op stoppelakkers en oogstresten
zijn inmiddels geen uitzondering meer. In de besproken
periode verbleef 40-50 procent van de Zeeuwse winter-
populatie op het eiland en het aangrenzende deel van
de Grevelingen. Interessant is dat het Schouwse aandeel
van de Zeeuwse populatie in de laatste, zeer brandgans-
rijke winters iets afnam. Dat zegt vooral iets over de
zeer forse toename elders in de provincie. Ook brand-
ganzen maken gebruik van slaapplaatsen. De Prunje en
enkele eilanden in de Grevelingen zijn zeker van belang;
minder duidelijk is de functie van de inlagen en kar
revelden bij Zierikzee en de Oosterschelde buitendijks.
Hopelijk zullen komende slaapplaatstellingen meer
duidelijkheid verschaffen.
Rotgans
Algemeen
Het gros van de 's winters in Nederland verblijvende
rotganzen broedt in Arctisch Rusland, met het Taimyr
schiereiland als zwaartepunt. Het broedsucces wisselt
sterk onder invloed van de lemmingcyclus. Rotganzen
verblijven jaarlijks aanzienlijk langer in de winterkwar
tieren dan op die slechts kortstondig leefbare toendra. In
Nederland verblijven 's winters 25.000 - 50.000 indivi
duen, bijna allemaal in het Waddengebied en de Delta.
Rond 1930 stortte de winterpopulatie in door de enorme
afname van zeegras, de tot dan toe voornaamste voed
selbron. Nadien werd met horten en stoten de weg naar
boven weer gevonden, vooral dankzij omschakeling op
andere voedselbronnen (vaak binnendijkse korte vege
taties). Sinds 2006 is weer sprake van een geleidelijke
daling, vooral door matig broedsucces. In koude winters
overwinteren er ook uit Spitsbergen en Frans Jozef Land
afkomstige witbuikrotganzen en een enkele uit Oost-Sibe-
rië en Alaska stammende zwarte rotgans in Nederland.
Voorkomen 2006/2011
Het voorkomen van de rotgans verloopt meer langs vaste
patronen dan bij menig andere ganzensoort. Het gros
van de rotganzen houdt zich op in de natuurgebieden
en graslanden nabij Oosterschelde en Grevelingen. Grote
groepen in het binnenland zijn een zeldzaamheid. Alleen
tijdens streng winterweer duiken groepjes rotganzen
op onverwachte plekken op (zelfs in de duinen). Veel
rotganzen arriveren in oktober en november. Sommigen
trekken verder door, maar de meesten blijven het hele
winterhalfjaar in de regio en keren pas in de loop van
april en mei terug naar de broedgebieden. Veel rotganzen
foerageren in de graslanden van de Prunje en in karrevel
den, maar intensiever beheerd grasland en opkomende
wintergranen worden niet geschuwd. Buitendijks wordt
gefoerageerd op wieren en dergelijke. Een enkele rotgans
waagt zich aan oogstresten, maar dit blijft uitzonderlijk.
De lichte terugval van de 's winters op Schouwen aan
wezige aantallen lijkt vooral bepaald te worden door de
algehele populatieontwikkeling. Dat blijkt ook uit het
aandeel van Schouwen en het aangrenzende deel van de
Grevelingen in de Zeeuwse populatie, die stabiel tussen
de 25 en 30 procent ligt. Rotganzen maken gebruik van
slaapplaatsen, maar meer dan andere ganzen slapen ze
bij voorkeur op het water. Dat doen ze onder meer in de
Prunje-Noord, de Schelphoek buitendijks en binnen de
vooroeververdediging van verschillende eilanden in de
Grevelingen.
Rotgans
Rotgans op Schouwen-Duiveland (incl. Grevelingen). Aantal getelde ex. oktober- maart per jaar tussen 2006 en 2011
en gemiddeld aantal per jaar in oktober-maart.
12
2006/1001
2007/2008
2008/2009
2009/2010
2010/2011
2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011
