Reintje komt er aan!
Vossen
HET
Steeds vaker horen we op Goeree-Overflakkee en de omliggende eilanden berichten over vos
sen. Meldingen van keutels, zichtwaarnemingen, verkeersslachtoffers of afgeschoten exempla
ren. "Hoe staat het er nu hier voor met de vos?"
De vos (Vulpes vulpes) heeft ongeveer de grootte van
een middelgrote hond (lichaam tot 75cm, staart tot
45cm). Het is voornamelijk een schemer/nachtdier
dat er een territorium op na houdt. Binnen dit territo
rium leven de mannetjes (rekels) solitair. De vrouwtjes
(moeren) leven in familiegroepen tot de jongen op eigen
benen kunnen staan. De territoriumgrootte varieert in
Nederland van 40 tot 100 hectare (van Diepenbeek et al,
2010 en Mulder, 2000). Die grootte is afhankelijk van
de beschikbaarheid van voedsel. In steden vinden we
de kleinste territoria en in grote open zeekleigebieden
de grootste. Dekking en rust spelen een belangrijke rol
bij de keuze van een territorium waarbinnen veelal een
mannetje en een vrouwtje leven en de aanvulling bestaat
uit jongen en zwervers. De territoria blijven jarenlang
door dezelfde dieren bezet en ze maken slechts inci
denteel uitstapjes van hooguit enkele uren erbuiten. De
grenzen verschuiven in de loop der jaren. De centrale
plek in het territorium is het hol waar van februari
tot juli de jongen worden grootgebracht. Buiten deze
periode is het hol minder belangrijk en slapen ze op
beschutte plekken. Zogenaamde moerasvossen hebben
geen holen en werpen hun jongen op beschutte plekken
in ruigte of riet. Vossen leven van alles wat eenvoudig
beschikbaar is als voedsel hetgeen varieert van ganzen
tot weidevogels, van hazen tot muizen en verder bestaat
uit bessen, fruit, eieren, kadavers, afval, wormen en
insecten. Vossen in Nederland worden gemiddeld niet
oud. Door bestrijding en het verkeer is de gemiddelde
leeftijd slechts twee jaar. In rustige, niet bejaagde gebie
den worden vossen 3 tot maximaal 7 jaar oud.
Voorkomen op Goeree-Overflakkee
Met uitzondering van de Waddeneilanden en een paar
eilanden in de Delta komt de vos in Nederland algemeen
voor. Op Goeree-Overflakkee, Schouwen-Duiveland en in
de Hoekse Waard zijn vooralsnog geen vaste territoria
van vossen aanwezig. Op Goeree-Overflakkee worden
jaarlijks verkeersslachtoffers of sporen van vossen ge
vonden in de kilometerhokken rondom de zogenaamde
aanzetten van het eiland. Het is geen toeval dat juist
hier (sporen van) vossen aangetroffen worden. De delta
werken vormen de enige mogelijkheid om het eiland te
bereiken.
In hun eerste levensjaar gaan jonge vossen in het najaar
op zoek naar een nieuw territorium dat zich meestal op
3 a 6 kilometer vanaf de geboorteplek bevindt. In hun
derde levensjaar hebben de meeste vossen een territo
rium. De waargenomen vossen op Goeree-Overflakkee
betreffen naar alle waarschijnlijkheid voornamelijk
onvolwassen mannelijke dieren op zoek naar een nieuw
territorium. Mannelijke dieren zwerven over grotere
afstanden en bovendien zijn mannelijke dieren talrijker.
De zwervende exemplaren die heelhuids het eiland
bereiken via de bruggen en dammen leggen veel kilo
meters af in hun nieuwe territorium. Eerstejaars vossen
hebben de neiging om zo nu en dan hun geboortegrond
te bezoeken (Mulder, 2000). De sterfte onder jonge vos
sen is rond de 80%. Onervarenheid zorgt ervoor dat ze
makkelijk ten prooi vallen aan het verkeer, jagers, los
lopende honden of de hongerdood sterven. De meeste
verkeersslachtoffers vallen op de N57 en N58 die ze in
hun nieuwe leefgebied tijdens hun zwerftochten gere
geld passeren. Jonge, onervaren vossen hebben in de
winter grote moeite met het vinden van voedsel in een
nieuwe omgeving, maar toch lijkt de hongerdood in eer
ste instantie een minder ernstige factor. Kolonisatie van
Goeree-Overflakkee lijkt slechts een kwestie van tijd.
Foto: Esther Linnartz
Am
Ir o-*** 5,jö»
o
Waarnemingen van de vos (2000-2013) op Goeree-
Overflakkee (Bron: waarneming.nl)
26
Niwvw
Walrrwttj
Rotterdam
Mb "/v
B«k
Plêswifcipatk
Rockan|«
Spijkenisse
/xdknd Q 0"d-8»^land
(V, o
Middel harms
G/evWirweflmeer
Keness*
Burgh -Haamstede
Bruint aw Q
RZienkzee Nieuwtrtafc
Dosterschelde
Numanadorp P
ra( miwnj
t-4* Willemstad Diep
