Historische krantenberichten
In de Zierikzeesche Courant van 23 mei 1815 staat de
onderstaande 'publicatie'.
t* U U L I C A T I E.
De proviflcmet! funderende BURGEMEESTER
Stad ZIP.RIKZEE ontvangen hebbende <vne
Wislive van den Heer Cotncmsfaris van dif D;ftn&,
in dato 19 dezer maand, houdende kenn'seeving
dat voortaan, na den eerften Meii, niemand dan op
étgm grond eenige eijeren van K(vitten of nndtre
V*. gelen aal mogen rapen of ter verkoop «anWcden,
•p cene boete van zes Guldens voor de «erfle, ca
twaalf Guldens voor de tweede maal.
Brengt ten gevolge van dien hetzelve hiermede ter
letinisfe van alle de In- en Opgezetenen dezer Srad
ten etude alle en een ieder zich voor fcfaade xcude
kunnen wsgien.
Gedaas te Zierjwfs:, den #0 Mcfi 1815,
De prov. fvii.gr- Burgemeester voornoemd.
F. W. J. Ben BOER.
Hierbij de eerste aflevering in de nieuwe
rubriek Historische krantenberichten".
De auteur noemt zich Gilijam, maar wie
gaat er achter deze naam schuil? Ter in
troductie:
Hij is geboren in de Westhoek, woont te
genwoordig in het midden van het eiland
en reist bijna dagelijks door Duiveland.
Van beroep is hij geen bioloog of andere
eco-specialist, wel is hij amateurliefheb
ber van de natuur en al jarenlang lid van
de NVSD. Steeds genietend van de voort
durend veranderende grote en kleine na
tuur op en rond dit eiland schrijft hij daar
graag over, want er is altijd wel iets dat
hem raakt.
Toen ik die gelezen had dacht ik: Toen al? Het lijkt erop
dat hier een eerste maatregel is afgekondigd ten gun
ste van de natuur: het eieren-rapen wordt aan banden
gelegd. Nu ja, niet helemaal, want de grondeigenaar mag
nog wel blijven rapen. Maar toch: een eerste aanzet.
Blijkbaar was het in het begin van de 19de eeuw nog
gebruikelijk dat men eieren ging rapen. En ook, dat men
daarbij niet altijd het mijn en dijn in de gaten hield.
Misschien mag men het wel een vorm van stropen noe
men. Als je bij oudere Westhoekers navraag doet, krijg
je nog de verhalen over het 'kniene en köl-eiers straope'.
In de contreien van Renesse hadden de stropers met een
geduchte tegenstander te maken: namelijk politieman
Leendert Kouwen, natuurman in hart en nieren. In de
duinen waren er verscheidene bijzondere opsporings
ambtenaren van Staatsbosbeheer. De kunst was dus om
uit handen van de overheid te blijven.
Kijkend naar het 1815-tarief van zes gulden bij de
eerste overtreding, was het eieren rapen blijkbaar een
lucratieve bezigheid. Misschien wordt er juist daarom
dan ook wel een erg progressief boetetarief gehanteerd:
bij een tweede overtreding wordt het bedrag verdubbeld
tot twaalf gulden. Toch wel fors als je uitgaat van het
weekloon voor een landarbeider in die tijd, dat twee,
maximaal drie guldens per week bedroeg. En dat voor
een kievitsei! Nee, het ei van de Vanellus vanellus is het
stropen niet waard, al denkt men daar in Friesland niet
zo over. De aanbieding van het eerste kievitsei aan de
commissaris van de koning is onderdeel van het cultu
reel erfgoed.
Mijns inziens moet het blijven bestaan, al is de kievit
een bedreigde vogel. De Europese Unie heeft in haar Vo
gelrichtlijn (79/409/EEG) echter anders beslist. Volgens
artikel 5 moeten de lidstaten het verbod op het in de na
tuur eieren rapen of het in bezit hebben ervan opnemen
in haar eigen wetgeving. Nederland regelde dit uiteinde
lijk in de Flora- en faunawet die op 1 april (ja echt) 2002
in werking trad. In artikel 12 staat daar: 'Het is verbo
den eieren van beschermde dieren te zoeken, te rapen,
uit het nest te nemen, te beschadigen of te vernielen.'
Daarmee kwam er ook bijna een einde aan een ruim der
tigjarige stroom van jurisprudentie, waarin Nederland
een uitzonderingspositie wenste voor de Friese traditie.
Bijna een einde? Ja, want elk jaar komt de discussie te
rug. Eerlijk gezegd begrijp ik dat wel. Natuurlijk moeten
vogels beschermd worden, ook de kievit. Maar het is
ook wel een bijzondere traditie, zo'n eerste ei. Het blijft
uitkijken. Voor je het weet krijg je de zwarte piet toege
schoven en moet je op eieren lopen. Of niet soms?
24
