Interessante waarnemingen
Goeree-Overflakkee
Waarnemingen Goeree-Overflakkee, december 2017 - februari 2018.
De aanleg van het Scheelhoekgors begint nazomer 2018 en maakt bovendien deel uit van het gebiedsproces Noordrand
Goeree. Onderdeel van dit gebiedsproces is het gelijktijdig plaatsen van enkele windturbines. Deze komen te staan
aan de zuidrand van het Scheelhoekgors. Geen optimale locatie in onze ogen, maar zonder deze turbines geen aanleg
nieuwe natuur. Dat zijn keuzes die we moeten maken na de bezuinigingsronde van gewezen staatssecretaris Bleeker
Recreatie
Samen met de initiatieven van de vijf andere partners uit het Droomfonds Haringvliet zal dit resulteren in robuus
tere natuur. Streven is ook om lokale economieën op de aan het Haringvliet grenzende eilanden te stimuleren. Voor
al inwoners uit het dichtbijgelegen Rotterdam en omgeving hebben nauwelijks besef van de ruimte en natuur van
het Haringvliet. Een pilot van twee seizoenen met de waterbus vanuit Rotterdam was een doorslaand succes. De wa
terbus voer vanuit Rotterdam een dienstregeling langs verschillende plaatsen aan het Haringvliet zoals Stellendam,
Hellevoetsluis en Tiengemeten. Vele duizenden hebben daar, al dan niet met zelf meegenomen fiets, gebruik van
gemaakt. Speciaal opgeleide gidsen waren onderweg aanwezig om over de natuur- en landschapswaarden te vertel
len. Uiteraard zal het stimuleren van bezoek aan het Haringvliet leiden tot een vergrote recreatieve druk. De zes
partners in het Droomfonds zijn zich hiervan bewust, maar stellen dat robuustere natuur ook meer recreatiedruk
kan hebben. Hierover iets meer bij het volgende en laatste item. Want zeg nou eerlijk, als je iemand die het Ha
ringvliet niet kent tijdens een vaartocht een zee- of visarend kan laten zien.... dan is die tocht toch onvergetelijk.
Scheelhoek beleven
Met slimme zonering van recreatie is het mogelijk om mensen meer van natuur te laten genieten zonder dat dit leidt
tot onacceptabele verstoring. Tiengemeten lijkt hiervan een goed voorbeeld. Jaarlijks komen er zo'n 50.000 bezoe
kers naar dit eiland. De padenstructuur en opstelling van gebouwen (met musea en andere belevingsmogelijkheden)
is echter zo ingericht dat de echt kwetsbare natuur daar hoegenaamd niet onder lijdt. Het beste bewijs hiervoor is
de aanwezigheid van diverse burchten van bevers, broedende roerdompen en zelfs in 2017 een nestbouwend paar
zeearenden.
Onderdeel van het gebiedsproces Noordrand Goeree is ook het beleefbaar maken van Scheelhoek/Zuiderdiep. Daartoe
gaat Natuurmonumenten op vier hoeken van het gebied een bezoekmogelijkheid maken, zonder daarmee de natuur
waarden te schaden. Het gaat daarbij om:
- Een fiets- en wandelroute over het aan te leggen Scheelhoekgors die zo min mogelijk verstoring brengt bij foerage-
rende vogels op het slik.
- Een oversteekmogelijkheid over het Zuiderdiep naar de Haringvlietdijk, aan het eind van de Heuvelweg langs de
Oostrand van het Scheelhoekgors. Vanaf dat punt wordt de dijk in oostelijke richting opengesteld voor fietsers. Ter
hoogte van de oversteek komt een kleine wandelroute door struwelen en bos met een uitkijkpunt over het Haring
vliet.
- Een wandelmogelijkheid vanuit het Scheelhoekbos langs de rand van het moeras aan de westkant van Scheelhoek
met een klein stukje door het rietmoeras. Daardoor zijn in het voorjaar al die schitterende rietvogels van nabij te
horen!
- Een spraakmakend vogelobservatorium aan de noordwëstkant van Scheelhoek, aan de rand van het Haringvliet. Het
wordt een reusachtig vogelei in de vorm van een ei van de grote stern.
Juichen?
Eindelijk, eindelijk is het dan zover, de Haringvlietsluizen op een kier... De grootste winst is de intrekmogelijkheid
voor paaiende vissen. Dat is onder water en dus minder zichtbaar, maar wel belangrijk. Een internationaal kruispunt
voor trekvogels en -vissen wordt hersteld. Pure winst. Maar er past zeker een voorzichtiger houding als het gaat om
andere ontwikkelingen. De Kier zal geen getij tot gevolg hebben op het Haringvliet. Dus geen dagelijkse droogvalling
van slikken... Ander punt: hoe groot wordt eigenlijk het overgangsgebied tussen zout en zoet? We weten dat juist
deze brakke zone enorm rijk is. De sluizen staan lang niet het hele jaar op een kier. Om te voorkomen dat het zoute
water te ver het Haringvliet oprukt - en daar de zoetwaterinlaat onmogelijk maakt - gaan de sluizen bij geringe rivier
waterafvoer alsnog dicht. En dat ook nog nadat eerst het Haringvliet volledig 'zoet' gespoeld is, naar schatting wel 95
dagen per jaar.... Kortom: gewoon de situatie van vóór de Kier.... telkens ecologische rampjes tot gevolg? Een ander
zwaard van Damocles: gaat het lukken om in overleg met overheid en beroepsvisserij te voorkómen dat de beroeps
visserij vervolgens de rijkere visstand geheel in haar netten doet belanden? De komende jaren gaan duidelijk maken
hoe Rijkswaterstaat precies het sluisbeheer gaat toepassen en of het lukt de vissen bescherming te bieden.
De wens van een boswachter die dit van nabij volgt: Laat dit een eerste stap zijn. Is het mogelijk om blijvend een
groter brakwatergebied te realiseren door een nog ruimere openstelling van de sluizen? Betekent dit wellicht ook een
groter areaal aan intergetijdengebied? Er blijft nog wel wat te dromen over dus.
22
Vogels
Patrijs, 18-01, 8 exemplaren Polder Duivenwaard (Albert Groenendijk); 26-01, 1 ex. Polder Battenoord (Arie de Lint); 26-01, 2
ex. Lieve Vrouwenpolder, Stad aan 't Haringvliet (Daan v/d Groef); 17-02, 2 ex. Polder het Oudeland, Oude Tonge (Ger Maat-
kamp).
Zwarte rotgans, 15-11 t/m 18-01, adult, Kleine Zuidpolder en De Motte (George Tanis e.a.); 06-01 t/m 08-02, adult, Bat
tenoord buitendijks (Robbin van Dijk e.a.); 27 28-02, adult, Zuiderlandsepolder, Oude Tonge (Dirk van Straalen Theo
Muusse).
Witbuikrotgans, 01-01, juveniel, Kleine Zuidpolder en Middeldijk, Goedereede (vele waarnemers).
Hybride zwarte rotgans x zwartbuikrotgans, 26-02, Zuiderlandsepolder, Oude Tonge (Dirk van Straalen Theo Muusse).
Roodhalsgans, 24-12, adult, 't Volgerland, Ouddorp (Bob Rodenburg); 28-12, Markenje, Grevelingen (George Tanis); 05-02,
adult, Middeldijk, Goedereede (Maarten Sluijter Dirk van Straalen).
Parelduiker, 06-12, Krammer-Volkerak (Theo Muusse); 3 vogels overwinterden rond Haventje Noord en Grevelingen nabij de
Brouwersdam (vele waarnemers).
Usduiker, overwinteraars op o.a. Krammer-Volkerak (4), Grevelingen en Brouwersdam (5) Haringvliet (2). Goeree-Overflak
kee is de laatste jaren veruit de beste plek voor deze soort.
Ooievaar, 15-02,1 overvliegend, Den Bommel (Daan v/d Groef).
Zeearend, 12-02, 2 adult overvliegend, Pallandtpolder, Middelharnis (Corien Aandeweg).
Ruigpootbuizerd, 06-01 t/m 26-02, Slikken van Flakkee Zuid (Dirk van Straalen, Pieter v/d Giessen e.a.).
Grote jager, 02-02 t/m 25-02, pleisterende adult, Kwade Hoek (Gerard Ouweneel, Esther de Jong e.a.).
Zwarte zeekoet, 06-12 t/m 24-02, adult winterkleed, Haventje Noord, Brouwersdam (vele waarnemers).
Matkop, op Hellegatsplaten, Hellegatsplein Hellegatsdam zit nog altijd een kleine populatie. De soort neemt de laatste
jaren landelijk flink af (Pieter v/d Giessen Daan v/d Groef).
Witkopstaartmees, 11-02, Ooltgensplaat (Dirk van Straalen); 17-02, vermoedelijk zelfde exemplaar Hellegatsplaten/Havenka
naal Ooltgensplaat (Dirk van Straalen, Amber Pieter v/d Giessen).
Appelvink, 09-12 t/m 13-01, één exemplaar Suijspolder, Oude Tonge (Arie de Lint e.a.); 10-01, Ooltgensplaat (Esther Lin-
nartz); 11-01, Ouddorp (George Tanis); 22-01, Polder Nieuw-Westerloo, Goedereede (Bob Rodenburg); 21-02, Ooltgensplaat
(André van Dam).
Noordse goudvink, 26-10, Groene dijk, Ouddorp (Maarten Sluijter); 02 t/m 04-12, Bokkepolder, Oostdijk (George Tanis); 16
12, Hellegatsplaten (Dirk van Straalen); 22-12 Middelduinen, Ouddorp (Franks Lokker).
Op de Kwade Hoek en het strand bij de Oostduinen trokken strandleeuwerikken (30), fraters (40), ijsgorzen (20) en
sneeuwgorzen (50) deze winter veel bekijks.
Witkopgors, 25-02 t/m minimaal 27-02, adult man, Galgenweg e.o., Goedereede: nieuwe soort voor Goeree-Overflakkee.
Prachtige vondst van George Tanis!
Overige waarnemingen
Bever, 25-12, verkeersslachtoffer, N57 t.h.v Preekhilpolder Ouddorp (Kees Zandburg).
Waarnemingen doorgeven aan:
Dirk van Straalen, Molendijk 45, 3257 AM Ooltgensplaat, dirkvanstraalenahotmail.com.
23
