VERJAGEN STRAKS GROOTSE PROJECTEN MENS
EN NATUUR BIJ DE BROUWERSDAM?
Onder de projecten die op stapel staan ook het inmiddels landelijk bekende en roemruchte project Brouwerseiland met een bouwter-
mijn van 2 - 3 jaar. Dit project wordt vooraf gegaan door een 4,5 maanden durende zware verstoring van de Voordelta voor zandaan-
voer, de herinrichting van de nu nog 'slapende' Springersdiephaven tot een werkhaven met een loswal en de aanleg van 60 passanten
plaatsen voor plezierschepen ergens langs de Brouwersdam. Vanaf 2022 of 2023 begint de aanleg van een extra doorlaatmiddel in de
Brouwersdam met een bouwtermijn van 2 - 4 jaar. Voor dit project zal een omvangrijke bouwput aangelegd moeten worden, hetgeen
waarschijnlijk deels het einde van de kitesurfsport aan de Noordzeekant zal betekenen.
In de tussentijd verdwijnen ook de nu nog 's zomers druk bezochte groene baaien langs de zuidoever van de Kabbelaarsbank, want
hier zal het huisjespark Greenhuus ontwikkeld worden.
Onze gemeentebesturen hebben de laatste jaren besloten, hetgeen begon met het huisjespark Punt West, om zowel de massale dag
recreatie als de natuur in te ruilen voor 'het grote geld' oftewel: de fraaie westelijke kustlijn van de Grevelingen, eerst een vrij en
gemeenschappelijk bezit, wordt geprivatiseerd en volgebouwd.
Laatste ronde voor Brouwerseiland
Op 26 en 27 september a.s. heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State in Den Haag een zitting gepland om de tegen
het project Brouwerseiland ingediende beroepschriften te behandelen. Normaliter volgt dan binnen zes weken een uitspraak van de Afde
ling hierover.
Onder andere de Natuur- en Vogelwacht, Natuurmonumenten, de Zeeuwse Milieufederatie (ZMf) en de surfgemeenschap hebben beroep
schriften ingediend tegen dit project.
Door de ZMf is een crowdfundingsactie voor het voeren van deze beroepsprocedure georganiseerd, waarop door vele mensen enthousi
ast gereageerd is. Met behulp van het verzamelde bedrag konden twee milieujuristen bij de beroepsprocedure worden betrokken en zijn
door twee onafhankelijke, deskundige adviesbureaus twee contra-expertiserapporten uitgewerkt.
Het onderzoeksbureau Twynstra Gudde heeft de voorspelde economische aspecten van Brouwerseiland geanalyseerd. De structurele toe
name aan werkgelegenheid en de economische winst voor de gemeente blijken aanzienlijk lager te liggen dan voorspeld. Bovendien zou
het effect van Brouwerseiland, beschouwd voor het totale aanbod aan te verhuren vakantiehuizen in Zeeland dat volgens de Provincie
binnenkort de vraag zal overtreffen, juist marktverstorend kunnen zijn. Daarnaast is er hier nu al sprake van een groot personeelstekort
in de recreatie- en bouwsector.
Het ecologisch adviesbureau Buro Bakker heeft de door de Provincie en het Ministerie van LNV verleende Natuurbeschermingswet
vergunning en het hieraan ten grondslag liggende natuuronderzoeksrapport, de Passende Beoordeling, doorgelicht. Dit bureau heeft
geconstateerd dat die Passende Beoordeling op meerdere punten tekort schiet en dat deze vergunning daarom niet verleend had mogen
worden. Ook werd geconstateerd dat zowel tijdens de aanlegfase als tijdens de gebruiksfase significante natuurschade in het Natura
2000-gebied Grevelingen en tijdens de aanlegfase in het Natura 2000-gebied Voordelta zal ontstaan. Eén van de tekortkomingen van
deze Passende Beoordeling is dat er geen, wettelijk verplichte, analyse van de cumulatieve effecten van alle hiervoor genoemde projecten
heeft plaatsgevonden.
De laatste weken ontvangen de partijen die beroep aantekenden dikke aanvullende rapporten van de bij Brouwerseiland betrokken over
heden. Middels deze rapporten wordt getracht om de argumenten zoals aangegeven in de beroepschriften te weerleggen. Hierop kunnen
wij ook weer reageren en zo vindt er voor de zitting al een uitgebreide schriftelijke discussie, of anders gezegd een 'veldslag op papier'
plaats tussen de bezwaarmakers en de overheden.
De gemeente, de Provincie en de ministeries van LNV en I&W hebben voor hun reacties dure adviesbureaus en grote advocatenkantoren
ingehuurd. Kennelijk achten deze overheden zichzelf niet meer in staat om hun eigen besluitvorming over Brouwerseiland toe te lichten
en te verdedigen.
Als je de dikke rapporten en de ronkende briefhoofden van de ingehuurde adviseurs overziet krijg je het gevoel dat er sprake is van een
strijd van Klein Duimpje tegen de reus.
Wij zullen als bezwaarmakers natuurlijk ons uiterste best doen om Brouwerseiland tegen te houden en wij hebben een aantal argumen
ten die juridisch gezien sterk lijken te zijn.
Onbegrijpelijke keuze van Rijkswaterstaat
Het ministerie van I&W, oftewel Rijkswaterstaat, speelt een cruciale rol in het al of niet doorgaan van Brouwerseiland. Dit door de verle
ning van een vergunning in het kader van de Waterwet en een zogenaamde 'Barro ontheffing', waarmee nu ineens een megabouwproject
op en tegen de primaire zeewering gebouwd mag worden, iets dat toi voor kort ondenkbaar was in ons laag liggende Nederland.
Vreemd genoeg heeft Rijkswaterstaat
dat voorheen altijd het zeeweringsveiligheidsbelang heel erg voorop stelde,
dar in de jaren zestig binnen het grote Deltaplan onder speciale landschapsarchitectuur de iconische Brouwersdam heeft aangelegd
dat enkele jaren geleden in het kader van het EG Natura 2000-beleid een uitgebreid natuurbeheerplan voor de Grevelingen heeft
opgesteld waarin onder andere gesteld wordt dat het voorkomen van een aantal kenmerkende vogelsoorten voor de Grevelingen zich
'in de gevarenzone' bevindt,
zonder enig kritisch tegengeluid het onrealistische 'kleren-van-de-keizer'-sprookje van Brouwers eiland BV van begin af aan ondersteund.
In alle stukken van Rijkswaterstaat wordt dan ook telkens aangehaald hoe uniek Brouwerseiland wel niet is en dat dit project een grote
versterking van de natuur- en landschapswaarden van het westelijke deel van de Grevelingen zal veroorzaken. (Dus, de aanleg van een
vakantiepark met 325 huizen en een jachthaven met 400 ligplaatsen in een nu nog weids, tamelijk ongestoord deltawater met alle au
thentieke natuurwaarden die daarbij horen, zou een optimale vorm van natuurontwikkeling zijn.'?).
Afgezien van dit vreemde standpunt van Rijkswaterstaat speelt er ook nog iets als klimaatverandering en een versnelde mondiale zee
spiegelrijzing, waarbij de om de paar jaar door deskundigen berekende toekomstscenario's er steeds dramatischer uitzien. Had dan met
de besluitvorming voor vergunningen in ieder geval het nieuwe rapport van het 'Intergovernmental Panel on Climate Change' (IPCC), dat
eind dit jaar uitkomt, afgewacht.
De kans lijkt groot dat binnen 20 - 30 jaar de Brouwersdam versterkt zal moeten worden. Is het dan verantwoord om nu toestemming te
geven om op het smalste stukje kustgebied van Nederland een groot vakantiepark te ontwikkelen?
Daarnaast speelt de aanleg van een extra doorlaatmiddel in de Brouwersdam, waarvoor onder andere nog een MER-studie en een maat
schappelijke kosten-baten analyse (MKBA) uitgevoerd moeten worden. Wij hebben al eerder in bezwaarschriften aangegeven dat de
vergroting van de huidige spuisluis in de Brouwersdam op de locatie waar Brouwerseiland gepland is hiervoor waarschijnlijk om meer
dere redenen de beste, goedkoopste en meest effectieve optie aangaande zuurstofloosheid van de diepere lagen van de Grevelingen zal
vormen. Rijkswaterstaat geeft nu dus al op voorhand, voordat alle noodzakelijke voorstudies en besluitvormingsprocessen uitgevoerd
zijn, de mogelijk beste locatieoptie weg.
De Natuur- en Vogelwacht is betrokken bij het vooroverleg over het nieuwe doorlaatmiddel in de Brouwersdam. Duidelijk is inmiddels
dat dit project veel natuurschade zal veroorzaken in de laag gelegen landzones in de Grevelingen. Dit betekent, vanwege zware wet
telijke verplichtingen, dat er ingrijpende maatregelen voor natuurcompensatie noodzakelijk zijn om het project in procedureel opzicht
überhaupt mogelijk te maken.
Daarnaast zal de natuurverstoring die tijdens de jaren durende aanlegfase van dit project plaatsvindt, gecompenseerd moeten worden.
De beste optie daarvoor zal zijn het toevoegen van de Middelplaathaven, waar Brouwerseiland gepland is, aan het Natura 2000-gebied
Grevelingen.
Deze mogelijkheid heeft Rijkswaterstaat dus al op voorhand overboord gegooid.
Deze zomerse maanden recreëerden dagelijks weer duizenden mensen bij de Brouwersdam en genoten zij van het
weidse uitzicht over de Grevelingen. Buiten deze drie zomermaanden is het in het westelijke deel van de Grevelingen
rustig en ligt het primaat bij de natuur. Dan verblijven hier grote aantallen vogels, onder andere fuut, aalscholver,
middelste zaagbek, geoorde fuut, dodaars en kleine zilverreiger en vormt het een leefgebied voor gewone en grijze
zeehonden. Zeehonden moeten hier continue ongestoord kunnen migreren van en naar de Noordzee door de spuisluis
in de Brouwersdam. Aan deze door bijna iedereen sterk gewaardeerde situatie komt binnenkort resoluut een einde,
als alle geplande grote projecten in deze omgeving zullen doorgaan. Om te beginnen verandert dit deel van de Greve
lingen dan de eerste zes tot zeven jaar in een zwaar verstoord bouwterrein, een 'no-go area' voor mens en natuur.
Tekst en foto: Gert-Jan Buth
6
7
Als Brouwerseiland doorgaat, verdwijnt dit uitzicht achter een 1,.) km lange geluidswal die hoger wordt dan de Brouwersdam.
