Strandplevieren op het Verklikkerstrand
A
Verklikkerstrand
Schouwen-Duiveland
Tekst en foto's: Maarten Sluijter
Ook de afname van zaden door het grootschalige ge
bruik van herbiciden behoort tot de oorzaken die we
herkennen als we het hebben over de afname van gras
pieper, veldleeuwerik, patrijs, kwartel, enz.. Boeren
landvogels staan in Nederland en Europa zwaar onder
druk. De zomertortel is daarnaast ook nog een lange-
afstandstrekker die onderweg moet zigzaggen om de
hagel uit de geweren van plezierjagers te ontwijken. In
de overwinteringsgebieden treffen ze een steeds kaler,
overbegraasd landschap aan zonder slaapbosjes. Je zal
maar zomertortel zijn heden ten dage.... Het is voor
mij het treurige voorbeeld bij uitstek van de vernie
tigende invloed van mensen op landschap en natuur.
De mens die nooit genoeg heeft en zo geen ruimte
laat voor een pareltje van een vogel als de zomertor
tel. Daarom roep ik liefhebbers van deze soort en alle
andere boerenlandvogels op om kennissen en vrienden
mee naar buiten te nemen. Laat hun die laatste zomer
tortel zien en horen en geniet van de kwetsbaarheid
van deze sierlijke tortel. Want zonder dat besef gaan
we hem echt kwijt raken.
Tabel 3. Voorkomen zomertortel op GO en NL
Strandplevier
Een ander icoon van G-0 is de strandplevier. Bijna 35%
van de Nederlandse populatie broedt op ons eiland.
Nemen we Schouwen erbij dan kom je op bijna 75%. Een
strandbroeder, een kale-grondbroeder die een deel van
zijn broedgebied heeft verloren aan badlakens. Maar
vermoedelijk neemt ook door klimaatverandering het
broedsucces af. Natte periodes met veel wind komen in
het broedseizoen steeds vaker voor. De jongen overle
ven deze periodes maar nauwelijks.
Daarnaast is de predatie door o.a. grondpredatoren
en 'grote meeuwen' een factor die vermoedelijk een
rol speelt, samen met het gebrek aan voedsel in de
broedgebieden. 39% van de broedpopulatie in de Delta
broedt in natuurontwikkelingsgebieden, 9% op stran
den langs de Noordzeekust. Het grootste deel zit op
eilanden in de Grevelingen en in bestaande natuurge
bieden. Op G-0 broeden jaarlijks strandplevieren op de
Slikken van Flakkee, de Kwade Hoek en de Krammer-
sche Slikken. In o.a. Duitsland leveren beschermings
projecten voor de strandplevier goede resultaten op.
Dit geeft hoop voor de toekomst.
Tabel 4. Voorkomen strandplevier op GO en NL
Strandplevier. Foto: Pim Wolf
Conclusie
Positieve geluiden in de nieuwe Vogelatlas, maar zeker
ook nog heel veel zorgen. Boerenlandvogels staan
onder druk, net als moeras- en kustbroedvogels. In
een gemeente waar duurzaamheid een markante plek
inneemt op de bestuurlijke agenda, zou de aanpak van
biodiversiteit en landschap parallel moeten lopen. Wat
deze atlas ademt is: je verantwoordelijkheid pakken
voor alle mooie soorten die onder druk staan.
Goeree-Overflakkee heeft voor een aantal soorten een
belangrijke functie als onderdeel van hun leefgebied.
Het boek is een heuse pil geworden. Niet alleen als na
slagwerk mag hij eigenlijk niet ontbreken in de boeken
kast, hij is vooral ook erg mooi geworden!
Titel Vogelatlas van Nederland
Auteur Sovon Vogelonderzoek Nederland
Uitvoering gebonden, luxe uitvoering, met leeslint
Formaat 23 x 30,5 cm
Omvang 640 pagina's
ISBN 9789021570051
Prijs 60,-
Zomertortel. Foto: Huib van Dam
16
De broedpopulatie van de strandplevier is in
Nederland sterk afgenomen, van ruim 800 paar
in 1980 tot ongeveer 150 paar in 2017. Het
grootste gedeelte van de Nederlandse populatie
broedt in het Deltagebied (84% in 2017) en de
belangrijkste kern bevindt zich in het Grevelin-
genmeer (57 paar). De afgelopen 40 jaar is de
soort in het Deltagebied afgenomen van ruiffi.
5 (Hf paar in 19fid.tó t-12 8 'paar nT2-01
Opvallend is de toename in de Voordelta van 14 paar in
2016 naar 27 paar in 2017, waarvan de helft op recre-
atiestranden. Het Verklikkerstrand speelt een grote rol
in deze toename, want in 2017 waren daar 8 broedpa-
ren aanwezig. Een verklaring voor deze toename is dat
de oppervlakte aan geschikt broedhabitat voor de soort
met de sterke uitbreiding van de embryonale duinen is
toegenomen. Dit is een mooie ontwikkeling, maar door
de toenemende recreatie op de stranden neemt de kans
op verstoring van nesten toe, waardoor het broedsuc
ces vaak minimaal is.
In 2018 heeft Staatsbosbeheer het plan opgezet om
strandplevieren en andere strandbroeders te bescher
men op het Verklikkerstrand door een deel van het
strand af te zetten. Eind april heeft de beheerder van
het strand hieraan goedkeuring verleend en in de twee
de week van mei zijn er twee stukken strand afgezet
om het broedgebied van strandbroeders (strandplevier,
bontbekplevier en dwergstern) te beschermen.
In rust ruien
Strandplevieren verruilen in de nazomer (juli, augustus
en september) hun slagpennen en zijn hierdoor extra
kwetsbaar. Ze verzamelen zich daarom in relatief grote
groepen op locaties waar genoeg voedsel beschikbaar
is en ze in alle rust hun rui kunnen voltooien. Een
interessante ontwikkeling is dat de laatste jaren de
zogenaamde 'ruigroepen' zich lijken te verplaatsen van
de 'traditionele' plekken in het Grevelingenmeer en de
Oosterschelde naar de Voordelta. Eén van die plek
ken waar in de nazomer steeds meer strandplevieren
opduiken is het Verklikkerstrand.
Op het centrale deel van het strand, waar de minste
mensen komen, verblijft een groep strandplevieren die
kan oplopen tot maximaal 25 vogels. Op het strand foe-
rageren ze op kleine insecten en met laag water wordt
er gefoerageerd op het slikkige gedeelte aan de noord
oostzijde van het strand.
Vrijwillige beschermers van strandbroeders
Vogelbescherming is samen met verschillende vogel
werkgroepen in Zeeland en Zuid-Holland gestart met
een beschermingsprogramma voor strandbroeders.
Een groep vrijwilligers zet zich daarbij op verschil
lende manieren in voor strandplevier, bontbekplevier
en dwergstern. Rustige stranden zijn er nauwelijks nog
in Nederland en soorten zoals strandplevier en dwerg
stern hebben te lijden onder verstoring door recreatie.
Nesten mislukken of de vogels komen helemaal niet
meer tot broeden.
Op steeds meer plekken zetten terreinbeheerders
daarom delen van het strand af met palen en touw.
Toezicht en goede voorlichting zijn essentieel om
zulke strandafzettingen te doen slagen, Vogelbe
scherming zorgt voor de condities die het werk leuk
en mogelijk maken. Daarbij valt bijvoorbeeld te den
ken aan materialen zoals telescopen of een vogel-
wachtershuisje, inhoudelijke begeleiding en training
en een goede afstemming met terreinbeheerders.
Vogelhescherming en uw Vogelwerkgroep kunnen extra
hulp gebruiken. Kijk op https://www.vogelbescherming.
nl/help-mee/kom-zelf-in-actie/word-vrijwilliger/vogel-
wacht-voor-strandbroeders of dit iets voor u is en meld
u aan bij uw Vogelwerkgroep.
i -
r
ie
jJti-
E2
17
Goeree-Overflakkee
Aantal
Broed 1998-2000
231
Broed 2013-2015
67
Nederland
Aantal (gem.)
Broed 1998-2000
11000
Broed 2013-2015
1300
Goeree-Overflakkee
Aantal
Broed 1998-2000
159
Broed 2013-2015
48
Nederland
Aantal (gem.)
Broed 1998-2000
295
Broed 2013-2015
140
