OP GOEREE IN DE ZOMER VAN 2019
Door Ken Kraaijeveld Johan van't Bosch
Dan maar naar het plasje aan de andere kant van het pad, waar minder libellen leken te vliegen, maar waar het licht
in ieder geval beter was. Terwijl we daar zaten, zagen we opnieuw een zuidelijke keizerlibel. Iets verderop was een
tandem van een kleinere, bruinere libel bezig eieren af te zetten. Duidelijk anders dan de zuidelijke keizerlibel,
maar het mannetje van de twee bleek ook een blauw zadel te hebben. Weer werd een foto gedeeld in de appgroep en
meteen kwam er reactie: "Yes, raak!" Voor zover we hebben kunnen nagaan, was dit de eerste waarneming van een
zadellibel voor Goeree."
Vervolgwaarnemingen op Goeree
Inmiddels was Johan geïntrigeerd door dat plasje waar een stel beginnelingen zoveel libellen vond (behalve zuide
lijke keizer- en zadellibel ook zwervende heidelibel (Sympetrum fonscolombii), grote keizerlibel (Anax imperator)
en gewone oeverlibel (Orthetrum cancellatum)) en besloot hij de volgende dag maar eens een kijkje te nemen. Alle
soorten werden teruggevonden, inclusief de zadellibel. Op de Kwade Hoek vond hij zelfs nog een mannetje en ook
daar vloog boven dezelfde plas een zuidelijke keizerlibel rond. Op waarneming.nl staan daarnaast nog enkele waar
nemingen zonder foto uit juni 2019. De onderstaande tabel geeft alle waarnemingen op Goeree in juni 2019 weer.
Tabel 1 - Overzicht waarnemingen van zadellibel op
Goeree-Overflakkee in juni 2019 (bron waarneming.nl)
Over de auteurs
Ken Kraaijeveld is bioloog en natuurlief
hebber en werkzaam bij de Hogeschoool
Leiden. Hij is auteur van "Waarom je
hond geen fruit hoeft te eten", een popu-
lair-wetenschappelijk boek over DNA.
Johan van 't Bosch is milieukundige en
natuurliefhebber. Hij werkt als project
leider bij Stichting EIS Kenniscentrum
Insecten. In zijn vrije tijd kijkt hij graag
naar vogels en diverse groepen insecten,
zoals libellen en bijen.
Grootste influx ooit
Deze waarnemingen op Goeree passen in de grootste influx van zadellibellen ooit in Nederland. In de weken die
volgden breidde deze invasie zich over Nederland uit. Honderden exemplaren doken op in allerlei terreinen, van
heidevennen tot poldersloten. Eieren werden afgezet en later in het jaar werden her en der vers uitgeslopen onvol
wassen exemplaren gezien. Wat er geworden is van de eieren die het paartje in de Middelduinen aan het afzetten
was, is niet duidelijk. Het stel werd nog een aantal dagen bij het plasje gezien, maar de stijgende temperaturen
deden het ondiepe water snel opdrogen. Later in het jaar, toen op andere locaties in Nederland verse exemplaren
werden gevonden, hebben Johan van 't Bosch en Theo Muusse in de Middelduinen gericht gezocht naar larvenhuid-
jes, maar die hebben ze helaas niet gevonden. De zadellibel is aangepast aan tijdelijk water in warme gebieden en
de larven kunnen zich binnen 100 dagen tot volwassen libel ontwikkelen (Dumont 1977), maar in de Middelduinen
hebben ze die tijd niet gehad. Er is wel gesuggereerd dat de eieren langdurige droge perioden zouden kunnen over
leven (Dumont 1977), maar bewijs daarvoor is er niet.
Novemberwaarneming
George Tanis fotografeerde op 5 november nog een volwassen exemplaar aan het strand van de Oostdijk, vlakbij
de plasjes waar ze in juni zaten, maar dat individu kan net zo goed ergens anders vandaan zijn gekomen. In die
periode werden opnieuw diverse zadellibellen in Nederland gezien. Het is niet duidelijk of dat nakomelingen van de
Nederlandse voortplantingslocaties zijn of nieuwe aanvoer.
Literatuur
Dijkstra K. D. B. 2006. Libellen van Europa. Kosmos, Utrecht.
Dumont H. J. 1977. On migrations of Hemianax ephippiger (Burmeister) and Tramea basilaris (P. de Beauvois) in
West and North-West Africa in the winter of 1975/1976 (Anisoptera: Aeshnidae,Libellulidae). Odonatologica 6: 13
17.
Kalkman V.J. Monnerat C. 2015. Anax ephippiger. In: Boudot J.P. Kalkman V.J. (eds) Atlas of the European dra-
gonflies and damselflies. KNNV Uitgeverij, Zeist.
25
Datum
Aantal
Locatie
waarnemers
15 juni 2019
ei-afzettend paar
Middelduinen
Ken Kraaijeveld en
Esther de Jong
16 juni 2019
ei-afzettend paar
Middelduinen
Johan van 't Bosch
18 juni 2019
1 man
Kwade Hoek
Johan van 't Bosch
18 juni 2019
2 man
Middelduinen
Theo Muusse
24 juni 2019
1 exemplaar
Port Zélande
Remco Jousma
25 juni 2019
1 man
Ventjagersplaten -
Lebret eiland
Pim Wolf en Maarten
Sluijter
