RUIM
Verslag van een NVSD-vogelwachter op het Verklikkerstrand
Na het succesvol verlopen broedseizoen van 2019 op het Verklikkerstrand met vijf uitgevlo
gen jongen, te weten vier strandplevieren en één kleine plevier, is het 'Project Strandbroe-
ders' dit jaar voortgezet Alhoewel de broedresultaten van de strand- en bontbekplevieren in
het Deltagebied vorig jaar niet eens zo slecht waren, moet er nog veel gebeuren om de po
pulaties zo te laten groeien dat de soorten in de toekomst voor Nederland behouden kunnen
worden
De voorbereidingen
Begin dit jaar hebben Staatsbosbeheer en Vogelbescher
ming een Vijfjarenvisie voor het Verklikkerstrand als
broedstrand opgesteld. Deze visie is besproken met
de gemeente Schouwen-Duiveland. Resultaat is dat er
gedurende vijf jaar, van begin april tot het eind van het
broedseizoen, afzettingen op het Verklikkerstrand kun
nen staan met een totale lengte van 3000 meter. Nesten
buiten de afzettingen kunnen individueel beschermd
worden. Een raadsvoorstel voor een permanent aan-
lijngebod voor honden op het Verklikkerstrand in de
broedtijd is nog in de maak. De aanvraag voor plaatsing
van een vogelwacht er shuis je tijdens het broedseizoen is
helaas afgewezen.
Een aantal nieuwe vogelwachters heeft zich in het vroe
ge voorjaar aangemeld: er zijn nu 18 'strandbroeder-
hoeders' actief. De kennismakingsavond met de nieuw
komers is jammer genoeg niet doorgegaan in verband
met de corona-maatregelen. Zodoende hebben we elkaar
leren kennen tijdens de rondes op het Verklikkerstrand.
Inmiddels is ook het project 'Groene Stranden' van
de Landschappen, Stichting Duinbehoud en Stichting
Anemoon van start gegaan. Doel van dit project is o.a.
het inrichten van broedstranden op daarvoor geschikte
plekken langs de Nederlandse kust, zoals het Verklik
kerstrand.
Dit sluit perfect aan op het al bestaande project 'Strand-
broeders' van de Vogelbescherming.
De ornithologen van Deltamilieu Projecten verzorgen
het onderzoek naar de kustbroedvogels op o.a. het
Verklikkerstrand en maken daarbij gebruik van de
waarnemingen van de strandbroederhoeders en andere
vrijwilligers.
De start van het broedseizoen
In maart keerden de plevieren terug op het Verklik
kerstrand, de bontbekplevieren als eersten. Vanwege de
coronamaatregelen was er voor de vogels veel minder
verstoring door mensen dan normaal. De verwachtingen
voor het nieuwe broedseizoen waren bij veel strandbroe
derhoeders dan ook hooggespannen. Begin april werden
de afzettingen geplaatst en begonnen de hoeders hun
ronde te doen, aanvankelijk alleen in het weekeinde en
met één persoon tegelijk. In de pas met de geleidelijke
versoepelingen van de corona-maatregelen daarna weer
met twee personen: een ervaren strandbroederhoeder
met een nieuwkomer. Nu lopen er dagelijks hoeders op
het Verklikkerstrand. In de tweede helft van april waren
er zes paartjes strandplevieren, twee paartjes bontbek
plevieren en drie paartjes kleine plevieren gezien, een
veelbelovend begin!
8
Door Margo van der Meulen
Eerste vestigingsperiode
Vanaf de laatste week van april begonnen de plevieren
zich te vestigen; een paartje kleine plevieren als eerste.
Aanmerkelijk vroeger dan vorig jaar vonden de strand
broederhoeders nest na nest, mogelijk omdat er veel
minder verstoring was door mensen. Uiteindelijk waren
er vijf nesten: drie van strandplevieren, alle tegen de
duinrand; één van bontbekplevieren dicht bij zee; één
van kleine plevieren in een van de afzettingen.
De nesten buiten de afzettingen zijn individueel be
schermd en over een strandpleviernest is een kooi gezet
met cameraval erbij. Dit in het kader van onderzoek
naar manieren om de broedresultaten te verbeteren.
Na plaatsing van de kooi gaan de plevieren direct weer
terug naar het nest. Wel lijken de vogels er geen besef
van te hebben dat meeuwen en andere dieren die wel
eitjes lusten, niet in de kooi kunnen komen (behalve
misschien kleine marterachtigen). Zo verlaten zij bij na
dering van bijvoorbeeld een meeuw direct het nest, een
reactie om eierrovers om de tuin te leiden.
Op 10 mei verslechterde het weer en was een strand-
plevier- en het kleine pleviernest 's ochtends al verla
ten. Die middag stak er een storm op uit noordelijke
richting, en in combinatie met springtij zijn alle nesten
overspoeld. De eerste vestigingsperiode is daarmee door
slecht weer jammerlijk mislukt.
Tweede vestigingsperiode
Na dit debacle hebben de strandplevieren zich een paar
weken niet laten zien. Pas begin juni werd er weer een
paartje gespot. De kleine plevieren hadden zich terug
getrokken in de duinvallei. Regelmatig werden wel
alarmeringen van ze gehoord, maar er zijn geen kui
kens gezien. De bontbekplevieren zijn begin juni met
een tweede nestje begonnen, nu meer van het water
af binnen de afzetting. Zij hadden gezelschap van een
scholekster, die al een week of twee zat te broeden even
verderop in de afzetting. Opnieuw stak er op 6 juni een,
nu zuidwester, storm op die deze nesten heeft wegge
vaagd.
Een tweede paartje scholeksters moet in deze periode
gebroed hebben in de duinvallei. Het nest is niet gevon
den, maar wel een alarmerend paar dat uit de vallei is
gekomen met een kuiken dat twee maal gezien is. Waar
schijnlijk is het niet uitgevlogen.
Derde vestigingsperiode
Half juni werd een nieuw nestje van bontbekplevieren
ontdekt. Het lag aan de duinrand en is beschermd met
afzetting, kooi en cameraval. Eén van de ouders in spé
droeg een kleurring en had eerder gebroed bij Neel-
tje Jans. Dat legsel was mislukt. Er werden regelmatig
enkele strandplevierpaartjes gezien, er was weer hoop
op nieuwe nestjes. Begin juli zag één van de strandbroe
derhoeders, bij het bekijken van gemaakte foto's, tot zijn
verbazing dat op één van de foto's een schijnbaar rustende
strandplevier in werkelijkheid op eitjes zat!
Diezelfde avond is er nog naar het nestje gezocht, maar
pas de andere ochtend is het gevonden. Het nestje is
beschermd met afzetting, kooi en cameraval. Er waren nog
twee paartjes strandplevieren gezien, dus wie weet waren
er nog meer nestjes te verwachten!
Het nestje lag dicht bij zee nabij het Watergat en enkele
dagen later werd opnieuw westerstorm tijdens springtij
verwacht. De strandbroederhoeders hebben koortsachtig
gedacht over een oplossing om het nestje te sparen, en
overdag stonden ze klaar met o.a. een schop om een grep
pel te graven om water van het nestje weg te leiden.
Op advies van de vogelonderzoekers van Deltamilieu Pro
jecten namen ze ook een doosje mee om de eitjes tijdelijk
in te doen. Zo konden die uit het nestje gehaald worden
als het water te dichtbij zou komen, en teruggelegd nadat
het water gezakt was. Het echt hoge water kwam pas in de
nacht naar 7 juli en heeft helaas ook dit nestje weggevaagd.
Het nestje van de bontbekplevier lag hoger en is gespaard
gebleven.
Even vóór de kuikens verwacht werden is de afzetting rond
de nestplaats vergroot en zijn kuikendakjes geplaatst, die
daadwerkelijk door de kuikens gebruikt zijn. In het week
einde van 11 juli zijn alle vier de eitjes uitgekomen; twee
kuikens waren levensvatbaar. De afzetting bij het nest is
nog een keer vergroot om de kuikens meer rust te geven.
Voordeel is dat ze zich daardoor ook laten zien, wat voor
veel voorbijgangers een onvergetelijke ervaring oplevert.
Op het moment van schrijven is er nog één in leven. Het is
geringd en is uitgevlogen. Er bestaat slechts een kleine kans
dat er nu nog nieuwe nesten gevonden worden.
Korte voorlopige terugblik op het broedseizoen 2020 op
het Verklikkerstrand
Alhoewel het seizoen, mede vanwege de coronamaatrege
len, met hoge verwachtingen van start gegaan was, heeft
het slechts één jonge bontbekplevier opgeleverd die hope
lijk over een dag of tien uitvliegt. In vergelijking met 2019
zijn er niet veel minder nesten geteld en hebben er dezelfde
soorten gebroed, maar slecht weer heeft ervoor gezorgd dat
bijna alle nesten vroegtijdig verloren zijn gegaan.
-
-
-
-
-
Tabel 1 voorlopig overzicht broedresultaten Verklikkerstrand
2020.
In rood: de niet succesvolle nesten. In groen: het nest met het
nog niet uitgevlogen jong
9
m
Soort
Aantal
broed-
paren
Nesten
le ves
tiging
Nesten
2e ves
tiging
Nesten
3e ves
tiging
Nog
levende
kuikens
Strand
plevier
3 of 4
3
1
0
Bontbel-
plevier
2
1
1
1
Kleine
plevier
1
1
0
Scholek
ster
2
2
0
