Oud nieuws over een gewone
vinvis in Zuidwest-Nederland
3. Rondvraag. Tijdens de rondvraag uit de vergadering haar waardering voor het vele knappe werk
dat Gert-Jan Buth heeft verricht teneinde te voorkomen dat vergunning wordt verleend aan het project
Brouwerseiland en Gert-Jan complimenteert Henk Visser met zijn activiteiten op sociale media, de digitale
nieuwsbrief en de actuele website die bijdragen aan de positieve bekendheid van NVSD.
4. Sluiting. Om 21.05 uur sluit de voorzitter de vergadering.
In boeken, tijdschriften en kranten verschenen de afgelopen eeuwen samenvattingen, heruitgaven
en hertalingen van een verhaal uit 1682 over een gewone vinvis op de Oosterschelde.
"De seldsame en noit gehoorde wal-vis-vangst, voorgevallen bij St. Anna-Land in 't jaar 1682, den 7. October"
verscheen in 1684 als tweede druk. Van de auteur P.P.v.S. zijn alleen de initialen bekend.
Ook nieuw was het strandbroederproject. Een project van de Vogelbescherming Nederland in samen
werking met diverse andere organisaties en vrijwilligers, o.a. van de Vogelwerkgroep van NVSD. Margo van der
Meulen van Stichting Duinbehoud en een van de vrijwilligers, vertelt over het verloop van het broedsucces in
2019 en in 2020. In het laatste jaar is op het Verklikkerstrand waarschijnlijk slechts één kuiken uitgevlogen, maar
zeker is dat niet. In alle gebieden tezamen zijn vier strandplevieren, een kleine plevier, een scholekster, zes
bontbekplevieren en 21 dwergsterns met succes uitgevlogen. Tot drie keer toe was springtij in combinatie met
storm de oorzaak van het wegspoelen van veel nesten. Het project groeit: het krijgt steeds meer bekendheid,
meer vrijwilligers, meer goodwill.
Met de Gemeente Schouwen-Duiveland wordt gewerkt aan een 24-uurs aanlijngebod in het broedseizoen, want
de verstoring door loslopende honden is groot. Ook is er soms overlast van paarden die door de prille duintjes
galopperen. Het gesprek met maneges en staleigenaren zal worden gezocht. Gezamenlijk wordt eraan gewerkt
dat bescherming het nieuwe normaal wordt. Ook wordt bekeken of het mogelijk is om de strandplevier op te
laten nemen in de lijst van te beschermen soorten in het Natura 2000-gebied. De vraag wordt gesteld of het
Strandbroederproject tot een apart project van NVSD moet worden gemaakt. Het lijkt daarvoor te vroeg want
het project is zeker tot en met 2024 onder dak bij de Vogelbescherming Nederland.
De Plantenwerkgroep. Ine geeft een overzicht van de activiteiten van de plantenwerkgroep. Er zijn
weer kilometerhokken geteld, waarbij altijd veel bijzondere soorten worden gevonden. De bermen konden niet
worden geteld want die waren te vroeg gemaaid. Determineren ging ook niet door, door corona. Hopelijk kan de
komende Plantenjacht wel doorgaan, in groepjes van vier personen. De werkgroep heeft 15 leden.
De Bomenwerkgroep. Nieuw bij NVSD is de Bomenwerkgroep. Deze werkgroep houdt zich momenteel
bezig met het voorkomen van de kap van lindes rond de Oude Haven in Zierikzee. Deze worden volgens de
plannen van de wethouder bij renovatie van de kades gerooid. Verder zorgt de werkgroep voor een maandelijks
artikel in de Wereldregio over één bijzondere boom. Volgend jaar zal de werkgroep een publieksexcursie gaan
organiseren.
De Bomenwerkgroep is een goede aanvulling op het spectrum van aandacht voor NVSD, want bomen en bosbe
heer zijn hot issues in de huidige klimaatdiscussie, waarin ook NVSD een positie wil gaan innemen. De provincie
is bezig met een bosnota over de uitbreiding van het Zeeuwse bosareaal. Bij de bepaling van standpunten is de
deskundigheid van de leden van de Bomenwerkgroep welkom. De pr-werkgroep kwam niet apart aan bod, wel
werd gememoreerd dat de jaarlijkse deelname aan de introductiedag voor nieuwe bewoners van Schouwen-
Duiveland, waarbij een goodiebag wordt uitgedeeld, meerdere nieuwe leden heeft opgeleverd.
Oorspronkelijk was de Algemene Ledenvergadering van de NVSD gepland op 16 april van dit jaar, maar helaas Als alternatief vond op 15
oktober jl. een vergadering plaats in afgeslankte vorm: maximaal 20 aanwezigen en géén lezing na de pauze. Wellicht geremd door het
beperkte aantal toegestane leden en zéker vanwege het ontbreken van het 'lokkertje' na de pauze, waren er slechts 13 leden present.
Het leek het bestuur daarom een goed idee om het verslag van deze bijeenkomst alvast op te nemen in de Sterna, zodat iedereen kennis
kan nemen van wat er zoal aan de orde kwam. Uiteraard vindt het definitieve vaststellen van deze notulen, zoals gebruikelijk, plaats tijdens
de volgende ALV (hopelijk in april 2021).
28
Johan Everaers
In de uitgave van 30 december 1982 van de Eendracht-
bode schreef Huib Uil, die toen adjunct-streekarchivaris van
Schouwen-Duiveland en Sint Philipsland was, uitgebreid en
duidelijk over de gebeurtenissen rond de zeldzame vangst.
Ook nog recenter werd aandacht besteed aan de gewone vinvis
die de Oosterschelde was opgezwommen, onder andere in
de Zeeuwse Ankers onder "Walvisvaart" en bijvoorbeeld in de
PZC van 26 januari 2000 in de rubriek Even Omzien. Op waar-
neming.nl worden door archief R. Vlek enkele waarnemingen
van vóór 1900 vermeld van levende en aangespoelde gewone
vinvissen in de Delta.
Het verhaal hieronder verscheen in deel twee van "Lastige
Kerels en Brave gasten" in 1898 bij Drukkerij I. Vanderpoorten
in Gent. In dat boekje over Nederlandse en Vlaamse zoogdieren,
geschreven door Isidoor Teirlinck en geïllustreerd door zijn
bekender geworden zoon Herman, is een hoofdstuk opgenomen
met de titel "Zwemmers". Bij de walvissen worden onder andere
de baardwalvissen beschreven, waaronder de gewone vinvis
inclusief het hier letterlijk overgenomen verslag over den
gewonen Vinvisch of Finnwal (Balaenoptera antiquorum Gray *1)
bij Sint-Annaland:
In 't najaar van 1682 vond een Vinvisch zich bezet op de
Zeeuwsche stroomen. Den 5en October van dat jaar werd hij
eerst gezien vóór 't Goese Diep, 's anderendaags vóór Kooltjes
Plaat*2, en den 7en was hij, zoo 't schijnt, tusschen Tholen
en Duiveland, door het water, dat men de Keelen*3 noemt,
heen, tot in het Mastgat naar de Zijpe gekomen.
Zeker schipper met zijn jacht, waarmede hij eenige tarwe van
Vossemeer naar de Oude Tong gebracht had, ledig terugko
mende, lag met lage tij bij de Schorre aan, en stapte er uit om
mosselen te rapen; middelerwijl zag zijn zoon den visch, die
nu eens boven kwam, dan weder onder water dook, en telkens,
bij het bovenkomen, een dikken straal uitblies.
Eenige anderen, die op deze plaats ook mosselen raapten,
begaven zich met den schipper naar den visch en staken hem,
terwijl hij aan een steilen kant lag, met haken in het lijf.
De visch schoot aanstonds naar de diepte en al het andere
volk ging weg; doch de vader en zijn zoon volgden hem achterna
in de Mosselkreek, bezuiden den polder van St Philipsland,
alwaar hij snel voortzwom, hebbende doorgaans wel vier
vademen water. Eindelijk hem ingehaald hebbende, kwamen
zij hem met het jacht zoo nabij, dat de oude man er een gat in
sneed, waar hij aanstonds zijne kleine dreg in zette, en, deze
door den visch aan stukken gerukt zijnde, daarna zijne groote
dreg, waaraan het dier hen snel voortsleepte; doch na verloop
van eenigen tijd hield het stil, het deed niets dan water blazen
en met den staart slaan.
Middelerwijl dreven zij met den vloed verder landwaarts in,
en de schipper stak den visch opnieuw met een mes in 't lijf,
verwijdende het gat naar den buik toe.
29
